________________
उत्तराध्ययनसूत्रे अन्धिका पुत्तिका चैव, मक्षिका मशकास्तथा । भ्रमरः कीटः पतङ्गश्च, ढिङ्कन कङ्कनस्तथा ॥ १४७ ॥ कुक्कुटः शृङ्गरीटी च, नन्दावर्तश्च वृश्चिकः । डोलः भृङ्गारिकाच, विरिली अक्षिवेधकः ॥ १४८ ॥ अक्षिलो माहयः अक्षिरोडकः विच्युता चित्रपक्षकाः । ओहिंजलिका बलकारी च, नीनिका तंबकादयः ॥ १४९ ॥ इति चतुरिन्द्रिया एतेऽनेकधा एवमादयः । लोकस्यैकदेशे ते सर्व परिकीर्तिताः ॥ १५० ॥ सन्ततिं प्राप्यानादिकाः, अपर्यवसिता अपि च । स्थितिं प्रतीत्य सादिकाः, सपर्यवसिता अपि च ॥ १५१॥ षडेव च मासान् , उत्कर्षेण व्याख्याताः। चतुरिन्द्रियाणाम् आयुःस्थितिः अन्तर्मुहूर्त जघन्यिका ॥१५२॥ संख्येयकालमुत्कृष्टा, अन्तर्मुहूर्त जघन्यिका । चतुरिन्द्रियाणां कायस्थितिः, तं कायं तु अमुञ्चताम् ॥ १५३॥ अनन्तकालमुत्कृष्टम् , अन्तर्मुहूर्त जघन्यकम् । चतुरिन्द्रियजीवानाम् , अन्तरं च व्याख्यातम् ॥ १५४ ॥ एतेषां वर्णतश्चैव, गन्धतो रसस्पर्शतः ।
संस्थानदेशतश्चापि, विधानानि सहस्रशः ॥ १५५ ॥ टीका-चउरिंदिया उ जे जीवा' इत्यादि ।
भो शिष्य-ये तु चतुरिन्द्रिया जीवास्ते द्विविधाः प्रकीर्तिताः । तद् यथा -पर्याप्ता अपर्याप्ताश्च । तेषां भेदान् मे=मम समीपे यूयं शृणुत ।। १४६ ।।
अब सूत्रकार चतुरिन्द्रिय जीवोंके विषय में समझाते है 'चरिंदिया' इत्यादि
अन्वयार्थ (जे उ चउरिदिया जीवा ते दुविहा पकित्तिया-ये तु चतुरिन्द्रिय जीवास्ते द्विविधाः प्रकीर्तिताः ) जो चार इन्द्रियवाले जीव है वे दो प्रकारके है। (पज्जत्तमपज्जत्ता-पर्याप्ताः अपर्याप्ताः) एक पर्याप्त और
હવે સૂત્રકાર ચાર ઈન્દ્રિયવાળા જીવન વિષયને સમજાવે છે – " चउरिदिया" त्या !
अन्वयार्थ जे उ चरिंदिया जीवा ते दुविहा पकित्तिया-ये तु चतुरिंद्रिया जीवास्ते द्विविधा प्रकीर्तिताः रे यार छन्द्रियाण ७१ छे ते मे प्रारना छ. मे पज्जत्तमपज्जत्ता-पर्याप्ताः अपर्याप्ताः ५यात मने मी २५५र्यात तेसिं भेए
उत्तराध्ययन सूत्र:४
