________________
६७४
हानिः ? तत्र नास्तिवधः प्राणिनामिति शङ्काया निवारणार्थमाह-मूलम् - हिरेपणं जयरूवं च, मर्णसावि' नं पत्थए । सेमलोकंचणे भिक्खु, विरैए कर्यविक्कए ॥ १३ ॥ छाया -- हिरण्यं जातरूपं च मनसाऽपि न प्रार्थयेत् । समलोष्टकाञ्चनो भिक्षुः, विरतः क्रयविक्रये ॥ १३ ॥ टीका -- ' हिरणं' इत्यादि --
समलोष्टकाञ्चनः = समे प्रतिबन्धा भावात् तुल्ये लोष्टकाञ्चने यस्य स तथा, अत एव - क्रयविक्रये क्रयविक्रयविषये विरतः - निवृत्तः सन् भिक्षुः हिरण्यं =रूप्यं, जातरूपं = सुवर्ण, चकारोऽनुक्तधनधान्यादि समुच्चये, मनसाऽपि न प्रार्थयेत्, मनहिरण्य सुवर्णको संग्रहमें कौन हानि है क्योंकि उसमें तो कोई जीव हिंसा नहीं होती है ? इस शङ्का का निवारण करने के लिये कहते हैं— 'हिरणं' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - (समलोकं चणे- समलोष्टकाञ्चनः ) लोष्ट मिट्टीका ढेला एवं कांचन को जो समान जानता है और ( क्रयविकए विरए - क्रयविक्रय विरतः ) क्रय विक्रय लेन देन के व्यवहार से विरक्त बन चुका है ऐसा ( भिक्खू - भिक्षुः ) मुनि (हिरणं जायख्वं च - हिरण्यं जातरूपं च ) हिरण्य-चांदी तथा जातरूप - सोना धन धान्य आदि वस्तुओं की ममता न करे ये धनधान्यादिक वस्तुएँ मेरी हैं अथवा मेरी हो जावें ऐसी ( मणसावि न पत्थए - मनसापि न प्रार्थयेत् ) मनसे भी प्रार्थना न करे, न वचन से ऐसी बात कहे और न किसी से इनकी याचना करे ।
उत्तराध्ययनसूत्रे
હિરા–સેાનું ઈત્યાદિના સંગ્રહમાં કઈ હાની છે. કેમ કે તેમાં તે કાઇ જીવની હિંસા થતી નથી ? આ શંકાનું નિવારણુ કરવા માટે કહે છે કે'हिरणं " इत्यादि ।
""
मन्वयार्थ–समलोट्ठकंचणे - समलोष्टकाञ्चनः बेोढुमने भाटीना देशनी प्रेम सोनाने ने सरभी रीते माने छे भने कयविक्कए विरए - क्रयविक्रये विरत: उय वियना मेलुहेषुना बडेवारथी ने विरक्त मनी यूडेस छे मेवा भिक्खूभिक्षुः भुनि हिरण्णं जायरूवं च हिरण्यं जातरूपं च डिरएय, यांही तथा लवड्य झोतुं, धन, धान्य, यहि न उरे. थे धनधान्याहि वस्तुओ भारी छे, अथवा भारी यह लय शेवी मणसा वि न पत्थए- मनसापि न प्रार्थयेत् भनी शु પ્રાર્થના ન કરે, ન વચનથી એવી વાત કરે, અથવા ન તા ફાઈની પાસે
उत्तराध्ययन सूत्र : ४
