________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३२ प्रमादस्थानवर्णने जिहवेन्द्रियनिरूपणम् ५२९
टीका---' रसाणुरत्तस्स' इत्यादि--
एवं रसानुरक्तस्य नरस्य कदाचित् किञ्चित् सुखं कुतो भवेत् , तत्र रसानुराने तथा-उपभोगेऽपि-रसोपभोगेऽपि, क्लेशदुख भवति, यस्य-उपभोगस्य कृते दुखं निवर्तयति, इत्यन्वयः शेष व्याख्या पूर्ववत् ॥ ७१ ॥
एवं रसविषये रागोऽनर्थ हेतुरित्युक्तम् , अथ तत्र द्वेषोऽप्यनर्थहेतुरित्याहमूलम्-एमेवं रेसम्मि गओ पेओसं, उवेई दुक्खोहपरंपराओ।
पदुद्दचित्तोय चिणाइ कम्मं, जं से पुणो होई हं विवाँगे ॥७२ छाया--एवमेव रसे गतः प्रद्वेषं, उपैति दुःखौघपरम्पराः ।
प्रद्विष्टचित्तश्च चिनोतिकर्म, यत्तस्य पुनः भवति दुख विपाके ॥७२॥ टीका---' एमेव रसम्मि' इत्यादि
रसे प्रद्वेषं गतः, एवमेव यथा रसानुरक्तस्तथैव, दुःखौघपरम्पराः, उपेति, तथा-प्रद्विष्टचित्तश्च यत् कर्म चिनोति, तस्य विपाके पुनदुखं भवति । इत्यन्वयः। शेष व्याख्या पूर्ववत् ।। ७२ ॥
उक्त अर्थको ही फिर कहते हैं--'रसाणु' इत्यादि।
इस प्रकार जो प्राणी रसमें अनुरक्त मतिवाला होता है उसको कहीं पर कुछ भी सुख नहीं मिलता है। जिस रसानुरागमें तथा उस रसके उपभोगमें भी जब क्लेश एवं दुःख भोगता है तो पता नहीं उसके उपभोग करनेके लिये क्यों यह लालायित रहता है और क्यों उसके उपभोग करनेके निमित्त दुःख भोगता है ? ॥७॥ ___ रसविषयरागको अनर्थका हेतु कहा अब द्वेषको अनर्थका हेतु कहते हैं-'एमेव' इत्यादि।
से मर्थन ४ इशथी ४ छ.-" रसाणु" त्याहि.
આ પ્રમાણે જે પ્રાણ રસમાં અનુરક્ત મતિવાળો થાય છે એને કોઈ પણ સ્થળે કાંઈ પણ સુખ મળતું નથી. જે રસાનુરાગમાં તથા એ રસના ઉપગમાં પણ જ્યારે કલેશ અને દુઃખભેગવે છે તે ખબર નહી કે, આને ઉપભેગ કરવામાં તે શા માટે લવલીન બની રહે છે. અને કેમ એને ઉપભેગ કરવા નીમિત દુઃખ ભોગવે છે. આવા
રસ વિષય રાગને અનર્થને હેતુ કહ્યો, હવે ઠેષને અનર્થને હેતુ કહે છે" एभेव" त्याह! રસમાં જે હેપ કરે છે એ પણ એવી પૂર્વોક્ત દુખ પરંપરાને ભગવે છે उ० ६७
उत्तराध्ययन सूत्र :४
