________________
५२०
उत्तराध्यपनसूत्रे गन्धविषये रागद्वेषयोरनुद्धरणे दोषा उक्ताः, अथ तदुद्धरणे गुणमाह-- मूलम्-गंधे विरत्तो मर्गुओ विसोगो, एएण दुक्खोहपरम्परेण । नै लिप्पई भवमज्झे विसंतो,जलेण वा पुक्खरिणी पंलासं॥६० छाया--गन्धे विरक्तः मनुजः विशोकः, एतया दुःखौघपरम्परया ।
न लिप्यते भवमध्येऽपिसन्, जलेन इव पुष्करिणी पलाशम् ॥६०॥ टीका--'गंधे विरत्त' इत्यादि--
गन्धे-मनोज्ञे अमनोज्ञे च गन्धे, विरक्तः, विशोकः, मनुजः, भवमध्येऽपि सन् , एतया दुःखौघपरम्परया न लिप्यते । तत्र-दृष्टान्तमाह-'जलेण वा' इत्यादि । जलेन पुष्करिणी पलाशमिव, इत्यन्वयः । शेष व्याख्या प्राग्वत् ।।६०॥
॥ इति घ्राणेन्द्रियप्रकरणम् ॥ इस प्रकार गंध-अमनोज्ञगंधके विषय में अरूचि परिणाम स्वरूप द्वेषभावको प्राप्त हुआजीव इसी तरहसे दुःखोंकी परम्पराओंको भोगा करता है। तथा उसमें प्रद्विष्टचित्त बनकर जो कर्म उपार्जन करता है सो जब उनका विपाककाल आता है उस समय यह पुनः दुःखी ही होता है ।।१९॥
गंधके विषयमें रागद्वेषके नहीं हटानेमें दोष कहे, अब रागद्वेषके हटानेमें गुण कहते हैं-'गंधे' इत्यादि।
मनोज्ञगंध एवं अमनोज्ञगंधसे विरक्त प्राणी शोक रहित होकर संसारमें रहता हुआ भी पूर्वोक्त इस दुःख परम्परासे कभी भी लिप्त नहीं होता है जैसे पानीमें रहता हुआ कमलिनीका पत्र पानीसे अलिप्त रहता है ।।६०॥
આ પ્રમાણે ગંધ-અમનેઝ ગંધના વિષયમાં અરૂચિ પરિણામ સ્વરૂપ વૈષભાવને પ્રાપ્ત બનેલ જીવ આ પ્રકારની દુઃખની પરંપરાઓને ભેગવ્યા કરે છે. તથા એનામાં પ્રદ્વિષ્ટ ચિત્ત બનીને કમનું ઉપાર્જન કરે છે. તે જ્યારે તેને વિપાકકાળ આવે છે એ સમયે તે ફરીથી દુઃખી જ રહે છે. તે પ૯
ગંધના વિષયમાં રાગદ્વેષને ન હટાવવાના દેષને કહ્યા, હવે રાગદ્વેષને वाना गुथ्ने ४ छ.-"गंधे " त्या !
મને ગંધ અને અમને જ્ઞ ગંધથી વિરકત પ્રાણુ શેક રહિત બનીને સંસારમાં રહેવા છતાં પણ પૂર્વોક્ત આ દુઃખ પરંપરાથી કદિ પણ લિપ્ત થતા નથી. જેમ પાણીમાં રહેવા છતાં પણ કમળપત્ર પાણીથી અલિપ્ત રહે છે. જો
उत्तराध्ययन सूत्र :४
