________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३२ प्रमादस्थानवर्णने श्रोत्रेन्द्रिनिरूपणम् छाया - श्रोत्रस्य शब्दं ग्रहणं वदन्ति तं रागहेतुं तु मनोज्ञमाहुः । तं द्वेषहेतुं अमनोज्ञमाहुः, समश्च यस्तेषु स वीतरागः ॥ ३५ ॥ टीका- ' सोयस्स ' इत्यादि
,
शब्दं = शब्दयते - प्रोच्यते जन्तुभिरिति शब्दोध्वनिस्तम् । श्रोत्रस्य - श्रोत्रेन्द्रियस्य, ग्रहणम् - आकर्षकं, वदन्ति - तीर्थङ्करादयः कथयन्ति । मनोज्ञं - सुन्दरं, काकलीगीतादिकम् तं - शब्दम् रागहेतुं - रागकारणम्, आहुः - वदन्ति, अमनोज्ञम् - असुन्दरं खरकर्कशादिकम् तं शब्दम्, द्वेषहेतुं द्वेषकारणं वदन्ति यः जीवः तपोः - मनोज्ञाऽमनोज्ञशब्दयोः समः- तुल्याभावयुक्तः नानुरक्ती न च द्विष्ट इत्यर्थः, सः, वितरागः - विजितरागद्वेषो भवति ॥ ३५ ॥
"
अथ च -
मूलम् - सदस्स सोयं गर्हणं वैयंति, सोयस्स सदं गहणं वयंति । रागस्से हे समर्पण माहु, दोसस्स हेडं' अमणुष्णं माँहु ॥३६ कही जावेगी । अब श्रोत्रेन्द्रियके प्रकरणको सूत्रकार प्रारंभ करते हैं' सोयरस स६ ' इत्यादि ।
―――
अन्वयार्थ -- (सोयस्स सदं गहणं वयंति-श्रोत्रस्य शब्द ग्रहणं वदन्ति ) श्रोत्र इंन्द्रियका विषय शब्द कहा गया हैं वह मनोज्ञ अमनोज्ञके भेदसे दो प्रकारका है (मणुन्नं तं रागहेडं आहु- मनोज्ञं तं रागहेतुं आहः) तीर्थकर गणधरों ने मनोज्ञ शब्द को राग का हेतु कहा है। तथा ( अमणु दोसहेडं आहु— अमनोज्ञं द्रषहेतुं आहुः ) अमनोज्ञ शब्द को द्वेष हेतु कहा है । (जो तेसु समो स वीयरागो - यः तयोः समः स वीतरागः) जो इन दोनों में समभाव रखता है वह वीतराग है अर्थात् वही रागद्वेष रहित कहा जाता है || ३५॥
०
४९९
આવશે. હવે શ્રોત્રેન્દ્રિયના પ્રકરણના પ્રારંભ કરે છે—
" सोयस्स" त्याहि !
अन्वयार्थ -- सोयम्स सद्द गहणं वयंति - श्रोत्रस्य शब्द ग्रहणं वदन्ति श्रोत्र ઇન્દ્રિયને વિષય શબ્દ કહેવામાં આવેલ છે તે મનોજ્ઞ અને અમનેાજ્ઞના ભેદથી मे अहारना छे, मणुन्नं तं रागहेउ आहु-मनोज्ञं तं रागहेतुं आहुः तीर्थं४२ गणुधरै। ये भनोज्ञ शब्दने रागनी हेतु उडेल छे तथा अमणुन्नं दोसहेउ आहुअमनोज्ञ ं द्वेषहेतु आहुः अमनोज्ञ शब्हने द्वेषना हेतु उडेल छे. जो तेसु समो स बीयरागो - यः तयोः समः स वीतरागः मा मन्नेमां समभाव राधे छे, વીતરાગ છે. અર્થાત એજ રાગદ્વેષ રહિત કહેવાય છે. રૂપા
उत्तराध्ययन सूत्र : ४
