________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० २५ जयघोष-विजयघोषचरित्रम्
१३ उपायो भवति, तदपि न जानासि । यच्च नक्षत्राणां-ज्योतिषशास्त्रोक्तताराणां मुखं-नक्षत्रेषु यत् प्रधानं भवति तदपि न जानासि । वा-पुनः यच्च धर्माणां मुखम् उपायोऽस्ति, तच्चापि न जानासि । एतेन तस्य वेदयज्ञनक्षत्रधर्माणासनभिज्ञत्वं भूचितम् ॥ ११ ॥
इत्थं तस्य वेदाधनभिज्ञत्वमभिधाय सम्प्रति तस्यैव पात्रानभिज्ञतामाहमूलम्-'जे समत्था समुद्धत्तुं, पैरं अप्पाणमेव ये ।
नं ते तुमं वियाणासि, अह जाणासि तो भैण ! ॥१२॥ ___ छाया-ये समर्थाः समुद्धत्तुं, परम् आत्मानमेव च ।
न तान् त्वं विजानासि, अथ जानासि ततो भण! ॥१२॥ टीका-'जे समत्था' इत्यादि ।
ये च परम्=अन्यम् आत्मानमेव आत्मानमपि समुद्धतुतारयितुं समर्थाः सन्ति । तान् त्वं न विजानासि । अथ चेद् जानासि ततः तर्हि तान् भण-कथय ! आक्षेपाभिधानमिदम् ॥१२॥ हो (न वि जन्नाण जं मुहं जाणसि-नापि यज्ञानां यन्मुखं जानासि) तथा यज्ञोंका जो मुख-उपाय है उसको भी नहीं जानते हो इसी तरह (जं नक्खत्ताणमुहं जंचधम्माणमुहं न जाणसि-यत् नक्षत्राणां मुखम् यच्च धर्माणां मुखं तदपि न जानासि)ज्योतिषशास्त्रोक्त ताराओंमें जो मुख-प्रधान होता है एवं धर्मों का जो उपाय है उसको भी तुम नहीं जानते हो ॥११॥
इस प्रकार उसकी वेदानभिज्ञता (वेदको न जानना ) प्रकट करके अब पात्रानभिज्ञता (पात्रको न जानना) प्रकट करते हैं-'जे' इत्यादि । ___ अन्वयार्थ-भो ब्राह्मण (जे परं अप्पाणमेव समुद्धत्तुं समात्था तुमं ते न वियाणासि अहजाणासि तओ भण-ये परं आत्मानमेव समुद्धर्तु मुहं जाणासि-नापि यज्ञानां यन्मुखं नापि जानासि तथा याना अपाय छे तने तम १ नथी. मा0 शत जं नक्खत्ताणमुहं जं च धम्माणमुई-यत् नक्षत्राणां मुखं यच्च धर्माणां मुखम् न्योतिषशास्रोत तारापोभा प्रधान डाय छ भने माना जाय छे न जाणासि-न जानासि मेने पर तभी पता नथी. ॥११॥
આ પ્રમાણે એમની વેદની અજ્ઞાનતા પ્રગટ કરીને હવે પાત્ર અભિसत प्रगट ४२वामां आवे छे.-"जे" त्याह!
मन्वयार्थ- ब्राह्मण ! जे परं अप्पाणमेव समुद्धत्तुं समत्था तुम ते न वियाणासि अह जाणासि तओ भण-ये परं अस्मानमेव समुद्धषु क्षमाः स्वं तान् न वि.
उत्तराध्ययन सूत्र:४
