________________
२२४
उत्तराध्ययनसूत्रे वृक्षस्थानीय निरवद्ययोगसेवनरूपं सामायिकं, छायास्थानीया तत्समकालभाविनी सावधयोगविरतिरिति तत्वम् ॥ मू०८॥
सामायिकं प्राप्तुमिच्छता तीर्थकरा अर्हन्तः स्तोतव्याः, तेषां सामायिकप्रणेतृत्वादिति तेषां नवमभेद स्वरूपं स्तवमाह
मूलम्-चउवीसत्थएणं भंते ! जीवे किं जणयइ ?। चउ. वीसत्थएणं दंसणविसोहि जणयइ ॥ सू० ९॥
छाया-चतुर्विंशति स्तवेन भदन्त ! जीवः किं जनयति ? । चतुर्विंशतिस्तवेन दर्शनविशोधिं जनयति ॥ म्० ९॥
टीका-'चउवीसस्थएणं' इत्यादि
हे भदन्त ! चतुर्विंशतिस्तवेन-चतुर्विंशतिः-चतुर्विंशतिसंख्यकास्तीर्थंकरास्तेषां स्तवः-नामकीर्तनपूर्वकं गुणकीर्तनं तेन जीवः किं जनयति ?। भगवानाह-चतु. विंशतिस्तवेन दर्शनविशोधि-दर्शनस्य-जिनमताभिरोचनलक्षणस्य सम्यक्त्वस्य विशुद्धिः, तदुपधातिकर्मापगमान्नमल्यं दर्शन विशुद्धिस्तां जनयति-प्रतिपद्यते ।०९। इन दोनोंमें कार्यकारणभावकी संगति बन जाती है । वृक्षके स्थानापन्न निरवध योगोंका सेवनरूप सामायिक है और छायाके समान उसी काल में होने वाली सावययोगविरति है॥८॥
सामायिक करनेवाले व्यक्तिको सामायिकके प्ररूपक तीर्थंकरोंकी स्तुति करनी चाहिये इस लिये सूत्रकार नववां बोलमें चतुर्विशति स्तवका स्वरूप कहते हैं-'चउवीसत्थएणं' इत्यादि । ___ अन्वयार्थ (भंते चउवीसत्थएणं जीवे किं जणयइ-भदन्त ! चतुविशतिस्तवेन जीवः किं जनयति ) हे भगवन् । चतुर्विंशति तीर्थंकरोंके स्तवनसे-गुणकीर्तनसे जीव किस गुणको प्राप्त करता है ? भगवान् कहते हैं कि (चउवीसत्थएणं दंसविसोहिं जणयइ-चतुर्विंशतिस्तवेन दर्शन કાર્યકારણ ભાવની સંગતિ બની જાય છે. વૃક્ષના સ્થાનાપન્ન નિરવ ગેના સેવનરૂપ સામાયિક છે. અને એજ કાળમાં થનારી સાવઘગ વિરતિ છે. ૧૮
| સામાયિક કરનાર વ્યકિતએ સામાયિકના પ્રરૂપક તિર્થંકરોની સ્તુતિ કરવી જોઈએ. આ માટે સૂત્રકાર નવમાં બોલમાં ચતુર્વિશતિ સ્તવન સ્વરૂપ કહે છે.
" च उवीसत्थएण" त्यादि !
अन्वयार्थ -भते चउवींसत्थएणं जीवे किं जणयइ-भदन्त चतुर्विशतिस्तवेन जीवः किं जनयति लगवान ! यतुविशति ताशना स्तवनयी-शुपतिनथा लव ४या शुधन प्राप्त ४२ छ १ भगवान ४ छे ,-चउवीसत्थएणं दसणविसोहिं जणयइ-चतुर्विशतिस्तवेन जीवः दर्शन विशोधिं जनयति योवीस तीर्थराना स्तननथी
उत्तराध्ययन सूत्र:४
