________________
अथ चतुर्विंशतितममध्ययनम् प्रारभ्यतेउक्तं त्रयोविंशतितममध्ययनम् । सम्प्रति प्रवचनमातृनामकं चतुर्विशतितममारम्यते । अस्य च पूर्वेण सहायमभिसम्बन्धः-पूर्वस्मिन्नध्ययने परेषामपि मनोविप्लवः केशीगौतमवदपनेय इति प्रोक्तम् । तदपनयनं तु भाषासमित्यात्मकेन वाग्योगेनैव संभवति । भाषासमितिश्च प्रवचनमाणामन्तर्गता, इति तत्स्वरूपमिहोच्यते । इत्यनेन संवन्धेनायातस्यैतस्याध्ययनस्येदमादिमं मूत्रम्मूलम्--अहूँ प्पवयंणमायाओ, संमिई गुत्ती तहेवे य ।
पंचेवं समिईओ, तओं गुत्ती उ आहिया ॥१॥ छाया--अष्टप्रवचनमातरः, समितयो गुप्तयस्तथैव च ।
पञ्चैव समितयः, तिस्रो गुप्तयस्तु आख्याताः ॥१॥ टीका--'अट्ठ' इत्यादि। समितयः-सम्सम्यक-सर्वज्ञवचनानुसारेण इतयः आत्मनः प्रवृत्तयः,
चौवीसवाँ अध्ययन प्रारंभ-- तेईसवां अध्ययन समाप्त हवा, अब चौवीसवां अध्ययन प्रारंभ हाता है। इस अध्ययन का नाम प्रवचनमात है। इसका संबंध पूर्व अध्ययन के साथ इस प्रकार है जिस प्रकार केशिगौतम ने दसरों के मनोविप्लव-मनकी शंका का अपनयन किया है उसी प्रकार साधु को भी दसरों के मनोविप्लव का अपनयन करना चाहिये । परन्तु यह काम भाषास. मिति स्वरूप वाग्योग के विना नहीं हो सकता है, और भाषोसमिति क्या है यह बात इस अध्ययन में प्रकट की जावेगी। अष्ट प्रवचन माता अन्तर्गत यह भाषासमिति है । इस अध्ययन का यह आदि गाथा है-'अट्ट' इत्यादि । अन्वयार्थ–(पंचेव समिईओ-पञ्चव समितयः) पांच समिति (तओ
ચોવીસમા અધ્યયનનો પ્રારંભ ત્રેવીસમું અધ્યયન પુરૂં થઈ ગયું છે. હવે વીસમા અધ્યયનનો પ્રારંભ થાય છે. આ અધ્યયનનું નામ પ્રવચનમાં છે. તેને સંબંધ ત્રેવીસમાં અધ્યયન સાથે આ પ્રમાણે છે જે પ્રમાણે કેશી ગૌતમે બીજાઓના મનની શંકાઓનું સમાધાન કરેલ છે આ પ્રમાણે સાધુએ પણ બીજાઓના મનની શંકાઓનું સમાધાન કરવુ જોઈએ. પરંતુ એ કામ ભાષા સમિતિ સ્વરૂપ વાગ્યેગના વગર બની શકતું નથી. અને ભાષાસમિતિ શું છે, એ વાત આ અધ્યયનમાં પ્રગટ કરવામાં આવશે. અષ્ટ પ્રવચન માતાના અંતર્ગત આ ભાષા સમિતિ છે. આ અધ્યયનની આ પ્રથમ ગાથા છે. “” ઈત્યાદિ !
स-ययार्थ-पंचेव समिईओ-पश्चैव समितयः पांच समिति भने तो गुत्ती
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
