________________
९४२
उत्तराध्ययनस
टीका --- 'साहु गोयम !' इत्यादि । अस्या व्याख्या पूर्ववद् बोध्या ॥ ५४ ॥ केशी मुनिः पृच्छति -- मूलम् -- अयं साहसिओ भीमो, दुईस्सो परिधांवइ ।
जंसि गोर्यममारूढो, कथं तेणे ने हीरे सि ॥५५॥
छाया - अयं साहसिको भीमो, दुष्टाश्वः परिधावति ।
यस्मिन् गौतम ! आरूः कथं तेन न ह्रियसे ? ॥ ५५ ॥ टीका -- 'अयं' इत्यादि ।
साहसिकः - सहसा = असमीक्ष्य प्रवर्त्तते इति साहसिकः - उन्मार्गगामित्वात्, भीमो = भयङ्करः, नरकादिदुर्गतिगर्तपातकत्वात्, अयं = प्रत्यक्षो दुष्टाश्वः परिधावति= पापते । यस्मिन् दुष्टा त्वमारूढोऽसि । हे गौतम! त्वं तेन दुष्टाश्वेन कथं न ह्रियसे कथमुन्मार्गं न नीय से ? 'गोयममारूढो' इत्यत्र मकारागम आर्षत्वात् ॥५५॥ केशी श्रमण ने पूछा - 'साहु' इत्यादि ।
इस गाथा की व्याख्या पहिले जैसी जाननी चाहिये ॥ ५४ ॥ केशी भ्रमण पूछते हैं-- 'अयं' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - ( साहसिओ भीमो अयं दृट्ठस्सो परिधावइ- साहसिको भीमो अयं दृष्टाश्वः परिधावति) उन्मार्गगामी होने से बिना सोचे समझे चाहे जहां चला जानेवाला तथा जीव के नरक आदि दुर्गतियों में पडने का हेतु होने से भयंकर ऐसा यह दुष्ट घोडा दोडता हैं। (जंसि गोयम ? आरूढो तेन कथं न होरसि - यस्मिन् गौतम ! आरूढः कथं तेन न ह्रियसे) फिर भी इस पर हे गौतम! आप अरूढ हो रहे हैं । सो आप इसके द्वारा उन्मार्ग क्यों नहीं पहुंचाये जाते हैं ॥ ५५ ॥
देशी श्रमो इरी पूछ्यु -- “साहु " त्याद्दि !
આ ગાથાની વ્યાખ્યા અગાઉની જેમ સમજી લેવી જોઇએ, ૫૫૪ના
देशी श्रम पूछे छे -- " अयं" इत्यादि !
अन्वयार्थ - साहसिओ भीमो अर्थ दुहस्सो परिधावइ- साहसिको भीमो अयं दुष्टाश्वः પરિષાત્તિ ઉન્માગી હાવાથી કાઈ પણ પ્રકારના વિચાર કર્યા સિવાય ગમે ત્યાં ચાલી જનાર તથા જીવને નરક આદિ દુર્ગીતામાં પડવાના હેતુરૂપ હોવાથી ભય કર એવા આ દુષ્ટ ઘેાડા દોડે છે. એ ઘેાડા ઉપર સ્થિર રૂપથી સ્વાર બનેલા એવા નૈતિ ગોયમા आरूढो तेन कथं न हीरसि - यस्मिन् गौतम ! आरूढः कथं तेन न द्वियसे હું ગૌતમ ! તમે એના દ્વારા ઉમાગ ઉપર કેમ નથી પહાંચાડાતા ? !!પપ્પા!
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
