________________
उत्तराध्ययन सूत्रे वक्रजडत्वेन न यथावदनुष्ठातुं शक्रुवन्तीतिभावः । मध्यमकानां = मध्यवर्त्ति द्वात्रिंशतितीर्थकर शिष्याणां कल्पः = साध्वाचारः, सुविशोध्यः = सुखेन निर्मलीकरणीयः, सुपालक: = सुखेन पालनीयश्च भवति । एते हि ऋजुप्रज्ञत्वेन साधुक्रियाकलापं सुखेनैव यथावज्जानन्ति पालयन्ति च । अत एते मध्यमतीर्थकराणां शिष्या उपदिष्टे चातुर्यामधर्मे मैथुनविरमणमपि यथावज्ज्ञातुं पालयितुं च शक्नुवन्ति । अतो भगवता पार्श्वेन चातुर्यामो धर्मः प्रोक्तः । प्रथमान्तिमजिनशिष्यास्तु न तथा । अतः प्रथमान्तिमतीर्थङ्कराभ्यां श्री ऋषभ - श्रीवीरस्वामिभ्यां पञ्चमहाव्रतरूपो धर्मः उक्तः । तदेवं विचित्रमज्ञविनेयानुग्रहाय धर्मस्य द्वैविध्यं, न तु तात्त्विकं द्वविध्यम् ||२७|| भी वक्रजड होने के कारण से साध्वाचार को यथावत् अनुष्ठित करने के लिये शक्तिशाली नहीं होते हैं । तथा ( मज्झिमगाणं तु कप्पोमध्यमकानां तु कल्पः) मध्यवर्ती बाईस तीथकरों के शिष्यों का साध्वाचार (सुविसोझो सुपालओ-सुविशोध्यः सुपालकः) सुविशोध्य एवं सुपाल्य कहा है । कारण कि इन के शिष्यजन ऋजुपज्ञ होने के कारण साधु संबंधी क्रियाकलाप को अच्छी तरह तो जानते हैं और उसे अच्छी तरह से पालते हैं । इसलिये मध्यम तीर्थकरों के शिष्यजन उपदिष्ट चातुर्यामरूप धर्म में मैथुन विरमण व्रत को भी अच्छी तरह जान लेते हैं और अच्छी तरह उसको पालते भी हैं । इसीलिये भगवान् पार्श्वनाथ ने 'चातुयम धर्म कहा है। तथा प्रथम एवं अन्तिम तीर्थकरों के शिष्य एसे तो होते नहीं हैं अतः उनके लिये पंचमहात्रतरूप धर्म कहा । इस तरह विचित्रप्रज्ञ विनेयजनों के अनुग्रह के लिये धर्म की भिन्नता जाननी चाहिये । वास्तव में धर्म की भिन्नता नहीं है ||२७||
९१०
यथावत् पाणवामा शक्तिशाणी मनता नथी तथा मज्झिमाणं तु कप्पो - मध्यमकानां तु कल्पः वरना मावीस तीर्थ रोना शिष्यांना साध्धायार सुविसोज्जो सुपालओ - सुविशोध्यः सुपालकः सुविशोध्य मने सुधास्य अताववामां आवे छे. अरण એમના શિષ્યજન ઋૠપ્રજ્ઞ હોવાના કારણે સાધુ સંબંધી ક્રિયાકલાપને સારી રીતે જાણે છે અને એનું સારી રીતે પાલન પણ ५२ छे. આ માટે વચ્ચેના તીર્થંકરના શિષ્યજન ઉપદેશવામાં આવેલ ચાતુર્યમરૂપ ધર્માંમાં મૈથુન વિરમણ વ્રતને પણ સારી રીતે જાણી લે છે અને સારી રીતે તેને પાળે પણ છે આથી ભગવાન પાર્શ્વનાથે ચાતુમ ધમ કહેલ છે. તથા પ્રથમ અને છેલ્લા તીર્થંકરાના શિષ્ય એવા હતા નથી. આથી એમના માટે પચમહાવ્રતરૂપ ધર્મ કહ્યો. આ પ્રમાણે વિચિત્ર પ્રજ્ઞ વિનેય જનેાના અનુગ્રહને માટે ધર્મની ભિન્નતા જાણવી જોઈ એ. વાસ્તવમાં ધમમાં ભિન્નતા છે જ નહીં. મારા
उत्तराध्ययन सूत्र : 3
