________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. २३ श्रीपार्श्वनाथचरितनिरूपणम्
८९५
छाया - कीदृशो वा अयं धर्मः, अयं धर्मो वा कीदृशः । आचारधर्मप्राणिधिः, अयं वा स वा कीदृशः ॥ ११ ॥ टीका -- 'केरिसो वा' इत्यादि ।
अयम्=अस्मत्सम्बन्धी वा धर्मो = महाव्रतरूपः कीदृश: ? अयं = तत्सम्बन्धी वा धर्मो = महाव्रतरूपः कीदृश: ? अयम् = अस्मत्सम्बन्धी वा, स= तत्सम्बन्धी पा आचारधर्मप्रणिधिः=आचारः = वेषधारणादिको बाह्य क्रियाकलापः स एव धर्मो धर्महेतुत्वात् तस्य प्रणिधिः व्यवस्था कीदृश: ? पार्श्वमहावीरयोरुभयोरपि सर्वेशत्वं निर्विवादम् । तर्हि तत्मणीतधर्मयोर्धर्मसाधनानां च कथं भेदः ? इति बोधुमिच्छामो वयमिति भावः । 'इमा वा सा व केरिसी' इति षत्वात् स्त्रीत्वेन निर्दिष्टम् | 'वा' शब्दौ वितर्के || ११||
,
विचारका स्वरूप कहते हैं - 'केरिसो' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - ( इमो धम्मो केरिसो-अयं धर्मः कीदृश:) हमारे द्वारा पालित यह महाव्रत रूप धर्म कैसा है ? तथा (इमो वा धम्मो के रिसो-अयं धर्मः कीदृशः ) इन के द्वारा पालित महाव्रत रूप धर्म कैसा है । (इमो आयारधम्मपणही सा वा केरिसी-अयं आचार धर्मप्रणिधिः सवा कीदृशः) तथा हम लोग जिस बाह्य क्रियाकलापरूप धर्म को धारण करते हैं उसकी व्यवस्था तथा ये लोग जिस बाह्य क्रियाकलापरूप धर्म को धारण करते हैं उसकी व्यवस्था कैसी है । यद्यपि पार्श्वप्रभु एवं महावीर ये दोनों ही सर्वज्ञ हैं। तो भी तत्प्रणीत धर्मों में तथा धर्म के साधनों में यह भेद कैसे हुआ । इस बात को हम जानना चाहते हैं ॥ ११ ॥
विचारता स्वश्यते आहे छे - " के रिसो" इत्यादि !
अन्वयार्थ - इमो धम्मो के रिसो-अयं धर्मः कीदृशः सभारा तरी पाणवाभां आवती आ भह्नाव्रत३५ भ वे छे तथा इमो वा धम्मो केरिसो-अयं वा धर्मः कीदृशः म मेमना द्वारा भाणवामां भावतो धर्म व छे तथा इमा आयार
पण सा वा केरिसी - अयं आचारधर्मप्रणिधिः स वा कीदृशः अभी ले બાઘકિયા કલાપરૂપ ધર્મને ધારણ કરીએ છીએ તેની વ્યવસ્થા તથા આ લેકે જે બાહ્યક્રિયા કલાપરૂપ ધર્મને ધારણ કરે છે તેની વ્યવસ્થા કેવી છે, જો કે, પાર્શ્વપ્રભુ અને મહાવીર એ બન્ને સજ્ઞ છે તે પણ તેઓએ પ્રરૂપેલ ધર્મમાં તથા ધમનાં સાધનામાં આ ભેદ કઇ રીતે થયા આ વાતને અમે જાણવા ચાહીએ છીએ. ૧૧૫
उत्तराध्ययन सूत्र : 3
