________________
६२२
उत्तराध्ययन सूत्रे
मिष लुब्धा कुररी स्वमुखगृहीतं मांसखण्डं बलवदन्यपक्षिणा प्रसह्य गृहीत विलाक्य आमिषास्वादलोलुपतया सन्तापं करोति, न च तत्मतोकारं कर्तुं समर्था भवति, न चान्यः कश्चित्तद्विपत्तित्प्रतीकारं करोति, एवमेवासौ द्रव्यलिङ्गी ऐहलौfeaturemat सन्तापं करोति, न च तत्प्रतीकारं क, समर्थो भवति, न चान्यः कश्चित्तद्विपत्प्रतीकारकरणे समर्थों भवति । एतादृशस्य द्रव्यलिङ्गिनः स्त्रपरपरित्राण करणासमर्थतयाऽनाथवं विज्ञेयमिति ॥५०॥
बनी हुई पश्चात् छीने जाने पर व्यर्थ शोक करने वाली कुररी पक्षिणी की तरह परिताप को प्राप्त करता रहता है।
भावार्थ - महाव्रतों के पालन करने के स्वाद से सर्वथा वंचित वह द्रव्यलिङ्गी मुनियथाच्छंद एवं कुशीलों की तरह जिनमार्ग की विराधना करता है । पश्चात् जब ऐहलौकिक एवं पारलौकिक अर्थ की आपत्ति उपस्थित होती है तब प्रतीकार करने के लिये समर्थ न हो सकने के कारण केवल पश्चात्ताप ही किया करता है। इस परिस्थिति में और कोई ऐसा नहीं होता है जो इसको सहायता प्रदान करसके जिस प्रकार कुररी पक्षिणी मांस रस के आस्वाद करने में गृद्ध बनकर जब मांस का टुकडा को मुंह में दबाकर चलती है तब उसका वह टुकडा दूसरे पक्षी छीन लेते हैं तब यह स्वाद की लोलुपता से केवल दुःख का ही अनुभव करती है उसका प्रतीकार नहीं कर सकती है और न कोई और दूसरा उसकी इस विपत्ति में सहायक ही होता है । इस प्रकार स्व જીભના આસ્વાદ લેવા માટે માંસના આસ્વાદમાં ગૃદ્ધ બનેલ અને પછીથી ખુંચવી લેવાથી વ્યથ' શાક કરવાવાળી કુરરી પક્ષિણીની માફક પરિતાપને પામે છે.
ભાવા મહાત્રતાના પાલન કરવાના માર્ગથી સવ થા વંચિત એવા એ યુલિંગી મુનિ યથાસ્થ્ય અથવા કુશીલાની માફક જીન ભાગની વિરાધના કરે છે. પછીથી જ્યારે ઇહુલૌકિક અને પારલૌકિક અની આપત્તિ ઉપસ્થિત થાય છે ત્યારે પ્રતીકાર કરવા માટે સમથ ન થઈ શકવાના કારણે કેવળ પશ્ચાત્તાપ જ કર્યા કરે છે, આવી પરિસ્થિતિમાં તેને કાઇ એવીઁ સહાયક હાતા નથી કે, જે તેને સહાયતા આપી શકે. જે પ્રમાણે કુરી પક્ષિણી માંસ રસને આસ્વાદ કરવામાં શુદ્ધ ખની જ્યારે માંસના ટુકડાને માઢામાં દુખાવીને ચાલે છે અને તેને તે ટુકડા ખીજુ` પક્ષી તેની પાસેથી ઝુંટવી લે છે ત્યારે તે સ્વાદની લેાલુપતાથી ફક્ત દુઃખના અનુભવજ કશ્તી રહે છે. તેના પ્રતીકાર કરી શકતી નથી અને ખીજુ કાઈ તેની એ આપત્તિમાં
उत्तराध्ययन सूत्र : 3
