________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. १९ मृगापुत्रचरितवर्णनम्
पुनर्दृष्टान्तमाह-
मूलम् - अद्धाणं जो महंतं तुं, सपाहिज्जो पर्वजई । ही होई, छुहात हांविवजिओ ||२०||
गच्छते से
छाया -- अध्वानं यो महान्तं तु, सपाथेयः प्रपद्यते । गच्छन् स सुखी भवति, क्षुत्तृष्णाविवर्जितः ॥ २० ॥ टीका--'अद्वाण' इत्यादि ।
४८५
यस्तु पुरुषः सपाथेयः = पाथेयसहितः स शम्बलः सन् महान्तम् = अध्वानं प्रपद्यते = गच्छति । गच्छन् स क्षुत्तृष्णाविवर्जितः सन् सुखी भवति || २० || रोगादिकों से । यद्यपि देवगति में रोग नहीं हैं फिर भी मानसिक दुःखों से भी दुःखित बने रहते है । तिर्यञ्चगति में तथा मनुष्यगति में व्याधि और रोग प्रत्यक्ष प्रतीत होते हैं। नरकों में दस प्रकार की वेदना जन्य दुःख शास्त्रों में वर्णित हैं ही ॥ १९ ॥
फिर दृष्टान्त कहते हैं-- 'अद्वाणं' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - - (जो - यः) जो प्राणी (सपाहिज्जो - सपाथेयः) पाथेयफलेवा - सहित होकर (अदाणं पवज्जइ-अध्वानं प्रपद्यते) लम्बे मार्ग को पार करता है (से- सः) वह गच्छं ते-गच्छन्) चलते २ कभी भी ( छुहा तन्हा विवज्जिओ-क्षुत्तृष्णा विवर्जितः) क्षुधा एवं तृष्णाकी पीडा को प्राप्त नहीं होता है । इस तरह (सुही होइ-सुखी भवति) वह सुखपूर्वक इष्ट स्थान पर पहुँच कर आनंदित होता है।
भावार्थ - " पास मे तोसा तो मंजिल का भरोसा" इस कहावत के अनुसार जो मनुष्य घर से कलेवा-भाता बांधकर दूसरी जगह દુ:ખી રહ્યા કરે છે. દેવગતિમાં રાગ નથી તે પણ માનસિક દુઃખાથી તે દુઃખિત અનેલા રહે છે, તિર્યંચ ગતિમાં તથા મનુષ્ય ગતિમાં, વ્યાધિ અને રોગપ્રત્યક્ષ દેખાવ છે. નરકામાં દસ પ્રકારનાં વેદનાજન્ય દુઃખા શાસ્ત્રોમાં વર્ણવેલ છે! ૧૯ ।।
च्छी दृष्टांत हे छे--"अद्धा" त्याहि !
अन्ययार्थ--जो-यः ? प्राणी सपाहिजो- सपाथेयः लाताने साथै सह अद्वाणं पवज्जइ - अध्वानं प्रपद्यते सांगा भागने चार उरे छे से सः ते गच्छंते-गच्छन् यासतां यासतां हैं। या स्थणे छुहा तण्हा वि वज्जिओ-क्षु ष्णाविवर्जितः लूम ने तरसनी चिडाने लोगवतो नथी. या प्रमाणे ते मुही होड़-सुखी भवति સુખ પૂર્વક પેાતાના ધારેલા સ્થળે પહોંચીને આનંદ પામે છે.
ભાવાથ ~~ પાસે જો હાય ભાતુ તે સફરમાં જાય ગાતું' આ કહેવત અનુસાર
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
