________________
१४८
उत्तराध्ययनसूत्रे एकदाऽसौ चक्रवर्ती प्रातरभ्यक्तोद्वतितशरीरः कृतस्नानः सुरभिवासितवसनं परिदधानः सर्वालङ्कारभूषिततनुः स्वादर्शभवने गतः। तत्र स्वशरीरं प्रेक्षमाणस्य तस्यैकाङ्गलित एकाङ्गलिमुद्रा मणिरत्नकुहिमप्रासादभूमौ निपतिता। स्वशरीरशोनानिरीक्षगमग्नमानसेन तेन भरतेन स्वालिविनिर्गताया अङ्गुलि. मुद्राया निपतनं न ज्ञातम् । मुद्रावनिताऽङ्गली आदर्श दृष्टा । सा हि नितरामशोभमाना दृश्यते स्म । चक्रवर्तिना द्वितीयाङ्गलितोऽपि मुद्रा निस्सारिता, साऽप्यशोभमाना दृष्टा । एवं क्रमेण तृतीयचतुर्थपञ्चमाङ्गुलीतोऽपि निस्सारिता, ता अपि जिनशासनकी प्रभावना भी करते थे। दीनहीन जनोंकी रक्षा भी करते थे। इस तरह इनका जीवन आनन्दपूर्वक व्यतीत होता था।
एक समय की बात है कि चक्रवर्ती ने प्रातः अपने शरीर पर मालिश करवाई उसको विविध प्रकार के उवटनोसे उर्तित करवाया। स्नानागार में फिर उन्होंने अच्छी तरह स्नान किया। शरीर को पोंछ पांछकर पश्चत् शरीर को सुरभिवासित वस्त्रों से सुसजित एवं विशिष्ट आभूषणों से अलंकृत कर वे अपने आदर्शभवन में गये । वहां जिस समय ये अपने शरीर की शोभा का निरीक्षण कर रहे थे उस समय इनकी अंगुली से एक अंगूठी निकलकर मणिरत्न निर्मित भूमि के ऊपर जा पडी। 'अंगूठी अंगुली से निकलकर भूमि पर गिर पडी है' इस बात का उस समय इनको पता नहीं पडा । दर्पण में अंगूठी रहित अंगूली देखने पर इनको अंगूली सुहावनी नहीं लगी। चक्रवर्तीने दूसरी अंगुली से भी अंगूठी उतारी तो वह भी सुहावनी नहीं लगी। પણ કરતા હતા. દીનહીનજનની રક્ષા પણ કરતા હતા. આવી રીતે એમનું જીવન આનંદ પૂર્વક વ્યતીત થતું હતું.
એક સમયની વાત છે કે, ચકવતીએ સવારમાં પિતાના શરીરની માલિશ કરાવી અને એને વિવિધ પ્રકારના ઉવટનેથી ઘસાવ્યું. ત્યાર બાદ સ્નાનાગારમાં જઈને સારી રીતે સ્નાન કર્યું. શરીરને લુછયું, લગ્યા પછી શરીરને સુરભિવાસિત વસ્ત્રોથી સુસજજીત અને વિશિષ્ટ આભુષણથી અલંકૃત કરી તે પિતાના આદર્શ ભુવનમાં ગયા ત્યાં જે વખતે તેઓ પોતાના શરીરની શેભાનું નિરીક્ષણ કરી રહ્યા હતા. એ વખતે એમની આંગળીમાંથી એક વીટી નીકળી મણીરત્નવાળી ભૂમિ ઉપર જઈ પડી—“વીંટી આંગળીમાંથી સરી જઈને ભૂમિ ઉપર પડી છે. આ વાતની તેમને એ સમયે ખબર ન પડી. દર્પણમાં વીંટી રહિત એવી બૂચી આંગળી તેમને જોવામાં આવતાં પોતાનીતે આંગળી શોભાયુક્ત ન જણાઈજેથી ચકવતીએ બીજી આંગળીમાંથી પણ વીટી ઉતારી તે તે પણ સુશોભિત ન લાગી. આ પ્રકારે
उत्त२॥ध्ययन सूत्र : 3
