________________
१४०
उत्तराध्ययनसूत्रे
छाया - अथ च्युतो ब्रह्मलोकात्, मानुष्यं भवमागतः । आत्मनश्च परेषां च, आयुर्जाने यथा तथा ॥ २९ ॥ टीका -- 'से' इत्यादि ।
अथ=आयुः समाप्त्यनन्तरं ब्रह्मलोकात् = पञ्चमकल्पात् च्युतोऽहं मानुष्यं = मनुष्य सम्बन्धिनं भर्व जन्म आगतः = प्राप्तः । इत्थमात्मतो जातिस्मरणात्मकमतिशय मुक्त्वाऽतिशयान्तरमाह - च पुनरहम्, आत्मनः = स्वस्य परेषाम् ः अन्येषां च आयुः = जीवितं यथा येन प्रकारेण अस्ति, तथा तेन प्रकारेणैत्र जाने । इदमुप लक्षणं ततश्च - गतिमपि जानामीत्यर्थः ॥ २९॥
क्षत्रियराजऋषिरित्थं प्रसङ्गतोऽपृष्टमपि स्ववृत्तान्तमावेद्य सम्प्रत्युपदिशन्नाह - मूलम् - - नाणारुडं चं छंद चं, परिवजिज्ज संजएँ । सत्था, इई विजाम संचरे ॥३०॥
अाजे
छाया - नानारुचिं च छन्दं च, परिवर्जयेत्संयतः ।
अनर्था ये च सर्वार्थाः, इति विद्यामनुसंचरेः ॥३०॥
"
तथा - 'से चुओ इत्यादि !
अन्वयार्थ - ( अह - अथ ) देवभव संबंधी आयु के समाप्त होने पर (बंभलोगाओ चुओ- ब्रह्मलोकात् च्युतः) उस पंचम स्वर्ग से चवा हुआ मैं ( माणुस्सं भवमागओ-मानुष्यं भवमागतः) मष्नुय संबंधि भव में आया हूं। इस प्रकार अपना जातिस्मरणात्मक अतिशय कहकर के उन क्षत्रिय राजर्षिने संजयमुनि से यह भी कहा कि मै (अप्पणो परेसिं च जहा आउं तहा जाणे - आत्मनः परेषां च यथा आयुः तथा जाने) अपन तथा परके आयुष्यको भी वह जितना है उसको मैं जानता | उपलक्षण से गतिको भी जानता हूं ॥ २९ ॥
तथा- - " से चुओ" इत्याहि !
अन्वयार्थी— अह-अथ देवलव३यी आयुष्य पूर्ण थवाथी बंभ लोगाओ चुओब्रह्मलोकात् च्युतः ते पांथमा स्वर्गथी आयुबंध युरो थतां त्याची व्यवीने माणुस्सं भवमागओ - मानुष्यं भवमागतः डुं मनष्यलवमां आवे छे. या प्रमाणे પેાતનું જાતિસ્મરણાત્મક વર્ણન કરીને તે ક્ષત્રિય રાજષિએ સંજય મુનિને એ
उछु है, हुं अपणो परेसिं च जहा आउं तहाजाणे - आत्मनः परेषां च यथा आयुः तथा जाने भा३ पोतानु तथा जीन्मनुं आयुष्य डेंटलु छे ते पशु लागु छु ઉપલક્ષણથી ગતિને પણું જાણું છું રા
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
