________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० १० गौतम प्रति सुधर्मस्वामिनउपदेशः ५०१ कारणक्षमं न भविष्यतीति यावत् । तदनन्तरं च विध्वंसति-विनष्टं भविष्यतीत्यर्थः । तस्मात् हे गौतम ! समयमपि मा प्रमादयेः। यावज्जरा रोगाश्च शरीरं न विपातयन्ति-न विध्वंसयन्ति, तावद्धर्मानुष्ठाने समयमात्रमपि प्रमादं मा कुर्या इति भावः। उक्तञ्च-यावत् स्वस्थमिदं शरीरमरुजं, यावज्जरा दूरतो,
यावच्चेन्द्रियशक्तिरपतिहता, यावत् क्षयो नायुषः । आत्मश्रेयसि तावदेव विदुषा, कार्यः प्रयत्नो महान् ,
संदीप्ते भवने तु कूपखननं, प्रत्युद्यमः कीदृशः ॥ १॥ कर्तव्य कर्म को करने में समर्थ नहीं रहेगा और वह आगे चल कर (विध्धंसह-विध्वंसते) विनष्ट भी हो जायगा। इसलिये (गोयम-गौतम) हे गौतम ! जब तक जरा और रोगादिक तुम्हारे इस शरीर पर आक्रमण कर के उसको क्षीण नहीं करे इसके पहिले तुम धर्मानुष्ठान में एक समय का भी प्रमाद मत करो। अन्यत्र भी इस विषयमें शिक्षा दी है
" यावत्स्वस्थमिदं शरीरमरुजं यावज्जरा दूरतो, यावच्चेन्द्रियशक्तिरप्रतिहता यावत् क्षयो नायुषः। आत्मश्रेयसि तावदेव विदुषा कार्यः प्रयत्नो महान् ,
संदीप्ते भवने तु कूपखननं प्रत्युद्यमः कीदृशः ॥१॥ जब तक यह शरीर निरोग और स्वाधीन हैं, जब तक जरा दूर हैआकर जरा नहीं पहुंची है, जब तक इन्द्रियोंकी शक्ति क्षीण नहीं हुई है, और जब तक आयु का क्षय-अन्त नहीं आया है तब तक विवेकी पुरुष को चाहिये कि वह आत्मकल्याण के लिये पूर्ण प्रयत्न करें क्यों कि साrai मरे विश्वंसइ-विध सति तेन नाश ५९५ १४४, तथा गोयम -નરમ હે ગૌતમ ! જ્યાં સુધી વૃદ્ધાવસ્થા અને રેગાદિક તમારા શરીર પર આક્રમણ કરીને તેને ક્ષીણ ન કરે ત્યાં સુધીમાં ધર્માનુષ્ઠાન કર્યા કરે. સમયને પણ પ્રમાદ ન કરો. અન્યત્ર પણ આ વિષયમાં આ પ્રમાણે શિક્ષા આપેલ છે
"यावत्स्वस्थमिदं शरीरमरुजं योवज्जरा दूरतो, यावच्चेन्द्रियशक्तिरपतिहता यावत् क्षयो नायुषः। आत्माश्रेयसि तावदेव विदुषाः कार्यः प्रयत्नो महान्, संदीप्ते भवने तु कूपखननं प्रत्युद्यमः कीदृशः ॥१॥
જ્યાં સુધી આ શરીર ની રેગી અને સ્વાધીન છે, જ્યાં સુધી વૃદ્ધાવસ્થા આવી પહોંચી નથી, જ્યાં સુધી ઈન્દ્રિયની શકિત ક્ષીણ થઈ નથી, અને જ્યાં સુધી આયુને ક્ષય-અન્ન આવ્યું નથી ત્યાં સુધી સુજ્ઞ જનેએ આત્મકલ્યાણને
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
