________________
४९२
उत्तराध्ययनसूत्रे अस्मिन् जगति, जीवाः कामगुणेषु-शब्दादिषु, मूञ्छिताः गृद्धिमन्तः सन्ति । यद्वा-कामगुणैमूर्छिताः-मूर्छिताः-मूर्छिता इव मूर्छिताः धर्मविषयकज्ञानापहारात्। अपथ्येष्वेव विषयेषु प्रायेण प्राणिनामभिष्वङ्गोऽस्तीति भावः । तथाचोक्तम्--
प्रायेण हि यदपथ्यं, तदेव चाऽऽतुरजनप्रियं भवति । विषयातुरस्य जगत, स्तथाऽनुकूलाः प्रिया विषयाः ॥१॥
तस्माद् हे गौतम ! दुर्लभामिमां समग्रधर्मसामग्रीमवाप्य समयमपि मा प्रमादयेः ॥ २० ॥ शरीर से उपलक्षण से मन एवं वचन से आराधना करते हैं । क्यों कि (इह-इह) इस संसारमें बहुतसे एसे प्राणी हैं जो (कामगुणेहि मुच्छिया -कामगुणेषु मूच्छिताः) शब्दादिक इन्द्रियों के विषयों में ही मूर्छित बने रहते हैं। धर्मविषयक ज्ञान का अभाव होने से अज्ञानी प्राणियों की अपथ्यस्वरूप विषयों में प्रायः अभिलाषा बनी ही रहती है। कहा भी है
"प्रायेण यदपथ्यं, तदेव चातुरजनप्रियं भवति ।
विषयातुरस्य जगत, स्तथानुकूलाः प्रिया विषयाः ॥१॥ प्रायः अपथ्य पदार्थके सेवन में जैसे बीमार पुरुष अभिलाषी रहता है उसी प्रकार विषयातुर प्राणीको भी विषय प्रिय लगते हैं। इसलिये (गोयम - गौतम !) हे गौतम ! ( समयं मा प्रमादयेः ) एक समय भी प्रमाद मत करो ॥ २० ॥ રથી (અને ઉપલક્ષણથી ) મનથી અને વચનથી આરાધના કરે છે કારણ કે इह-इह मा संसारमा ५ini प्रीय छ २ कामगुणेहि मुच्छियाकामगुणेषु मूञ्छिताः शाहिन्द्रियाना विषयोमा १ भूछित-मासxt २२ છે. ધર્મના જ્ઞાનને અભાવે અજ્ઞાની જીની અપચ્ચસ્વરૂપ વિષયોમાં સામાન્ય રીતે વાસના કાયમ રહે છે. કહ્યું પણ છે.
" प्रायेण यदपथ्य, तदेव चातुरजनप्रियं भवति ।
विषयातुरस्य जगत, स्तथानुकूलाः प्रिया विषयाः॥१॥ સામાન્ય રીતે અપચ્ય પદાર્થોનું સેવન કરવાની બીમાર માણસોને જેમ અભિલાષા રહે છે તેમ વિષયાતુર લેકેને પણ વિષય પ્રિય લાગે છે. માટે गोयम-गौतम के गौतम! समय मा पमायए-समय मा प्रमादयेः ४ समय। પણ પ્રમાદ કર નહીં . ૨૦
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
