________________
४०१
प्रियदर्शिनी टीका अ० ९ नमिचरिते नमिइन्द्रयोः संवादः
अथ नमिसूचितानुमानम्यद्वा-' श्रद्धा उपादेया' इति प्रतिज्ञा, 'मुक्तिहेतुत्वात् ' इति हेतुः, यो यो मुक्तिहेतुः स स उपादेयः, यथा-सम्यग्ज्ञानं, सम्यक्चारित्रं च, इत्युदाहरणम् , मुक्तिहेतुरियम् श्रद्धास्ति, इत्युपनयः, तस्मादियम् श्रद्धापादेया' इति निगमनम् । अयं पञ्चावयववाक्यरूपो हेतुः । कारणं तु-श्रद्धायामुक्तिहेतुत्वमुपादेयत्वेन विना नोपपद्यत इति । एवं नमिराजर्षिणा सूचिताभ्यां हेतुकारणाभ्यां नोदितः-हेतुकारणप्रदर्शनपूर्वकं कथितः देवेन्द्रः-विभवेषधारकः शक्रः, ततः-तदनन्तरं नर्मि राजपिम् , इदम् अपरं वक्ष्यमाणं वचनम अब्रवीत् उक्तवान् । मम श्रद्धानगररक्षकतया भवतो नगररक्षकत्वसाधनं सिद्धस्यैव साधनं भवतीति भावः ॥ २३॥ अपने द्वारा कथित हेतु और कारण में सिद्धसाधनता के प्रतिपादन से प्राप्त किया है जिसने, ऐसे देवेन्द्र ने पुनः (रायरिसिं नमि-राजर्षि नमिम् ) राजऋषि नमि से (इणमब्बवी-इदं अब्रवीत् ) इस प्रकार कहा
भावार्थ--राजर्षि नमि ने इन्द्र को ये हेतु और कारण प्रकट किये"श्रद्धा उपादेया" श्रद्धा उपादेय है-यह प्रतिज्ञा है, “ मुक्ति हेतुत्वात्" मुक्ति का हेतु होने से, यह हेतु है। जो २ मुक्ति का हेतु होता है, वह २ उपादेय होता है, जैसे सम्यग्ज्ञान ओर सम्यक् चारित्र, यह अन्वय उदाहरण है। सम्यग ज्ञान एवं सम्यक् चारित्र की तरह यह श्रद्धा भी मुक्तिकी हेतु है, यह उपनयहै, इसी लिये उपादेय है, यह निगमन है। यह यहां पञ्चावयववाक्यरूप हेतु है। श्रद्धा में मुक्ति हेतुत्व के विना उपादेयता नहीं आती है, यह कारण है। इस प्रकार नमिराज ऋषि द्वारा सूचित हेतु एवं कारण इन दोनों के द्वारा समझाये गये इन्द्र ने पुनः नमिराज ऋषि से इस प्रकार कहा--॥ २३ ॥ હેતુ અને કારણમાં સિદ્ધ સાધનતાના પ્રતિપાદનથી પ્રાપ્ત કરેલ ઉત્તર આપેલ छे मेवा रायरिसि नमि-राजर्षिम् नमिम् २।४र्षि नभिने देविंदो-देवेन्द्रः हेवेन्द्र ફરી આ પ્રકારે કહ્યું–
लावार्थ:- भिमे छन्द्रने से उतु ४२ प्रट या-" श्रद्धा उपादेया" श्रद्धा पाय छे ये प्रतिज्ञाछ."मुक्ति हेतुत्वात्" भुतिने हेतु पायी मा હેતુ છે. જે જે મુક્તિનો હેતુ હોય છે તે તે ઉપાદેય હોય છે. જે રીતે સમ્યગ્રજ્ઞાન અને સમ્યકુચારિત્ર, આ અન્વયે ઉદાહરણ છે. સમ્યગૂ જ્ઞાન અને સમ્યફ ચારિત્રની માફક આ શ્રદ્ધા પણ મુકિત હેતુ છે. આ ઉપનયછે, આજ કારણે તે ઉપાદેય છે. એ નિગમ છે. એ અહીં પંચાવયવ વાક્યરૂપ હેતુ છે. શ્રદ્ધામાં મુકિત હેતુત્વતા વિના ઉપાદેયતા આવતી નથી, આ કારણ છે. આ રીતે નમિ રાજર્ષિ દ્વારા સૂચિત હેતુ અને કારણ આ બને દ્વારા સમજાવાયેલ ઈન્ડે ફરીથી નમિ રાજર્ષિને આ પ્રકારે કહ્યું. પારકા
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
