________________
प्रियदर्शिनी टी० अ. ९ नमिचरिते नमिइन्द्रयोः संवादः
३९९
"
अप्पामित्तममित्तं च दुष्पट्ठियसुपट्टियं " । ( उत्तरा० २० अ० ३७ गा० ) कर्मकञ्चुकाहृतस्य मिथ्यात्वादि प्रकृत्युदयवर्तिनः श्रद्धानगरमुपरुन्धत आत्मनो दुर्निवारत्वादौद्धत्यम् । विगतसंग्रामः = विगतः - संग्रामो यस्य स तथा कर्मगो भेदने कृते सति जेयस्य जितत्वादुपरतसंग्रामः सन्नित्यर्थः भवात् = ' भवन्त्यस्मिन् शारीरमानसानि दुःखानि ' इति भवः - संसारस्तस्माद् परिमुच्यते । एतद् विचार्य मया श्रद्धानगरं कृत्वा तद्रक्षणार्थं मार्दवार्जव संतोषसहितां क्षान्ति प्राकारं कृत्वा, तं मनोगुप्त्यादिभिस्तिभिर्गुप्तिभिरट्टालको मूलकशतघ्नीस्थानीयाभिः सुरक्षितं कृत्वा मया प्रव्रज्या गृहीता अतो यदुक्तं भवता 'पागारं कारइत्ताणं ' इत्यादि, तत् सिद्धसाधनम् । किंच - भवदभिमत- प्राकारादिकरणे सकल शारीरमानसक्लेशवियुक्तिलक्षणा मुक्तिरलभ्या, इतस्तु सा सुलभा स्यादिति भावः || २२ ||
46
मित्तं च दुष्पयिपट्टियं " इस गाथा द्वारा इस बात की पुष्टि करेंगे । जो आत्मा कर्मरूपी कंचुक से आवृत्त होता है, मिध्यात्व आदि प्रकृति के उदयवर्ती होता है, वही आत्मा अपने श्रद्धा रूपी नगर का अवरोधक होता है। क्यों कि ऐसा आत्मा दुर्निवार हो जाता है-विषयादिको की ओर से उसको हटाना मुश्किल हो जाता है । यह जो आत्मा की दुर्निवा - रता है वही उसकी उद्धतता है। " विगतसंग्रामः " इस पद से सूत्रकार यह प्रकट करते हैं कि कर्म के भेदन करने पर जेय जित लिया गया होने से उसके साथ हो रहा संग्राम बंद हो जाता है। शारीरिक मानसिक दुःख जिस में होते हैं उसका नाम भव है ।
इस गाथा द्वारा नमिराज ऋषि ने इन्द्र को यह समझाया है कि मैंने श्रद्धा को नगर बनाया है तथा उसकी रक्षा के निमित्त मार्दव आर्जव
मितं च दुष्पष्ट्रियसुपहियं" या गाथा द्वारा से वातनी पुष्टि उरशे, ने खात्मा કર્મરૂપી કંચુકથી આવૃત્ત થાય છે, મિથ્યાત્વ આદિ પ્રકૃતિના ઉદયવર્તી થાય છે તેજ આત્મા પેાતાના શ્રદ્ધારૂપી નગરના અવરોધક ખને છે, કેમકે એવા આત્મા દુર્નિવાર બની જાય છે.—વિષયાદિકાની તરફથી તેને હટાવવા મુશ્કેલ जने छे, खाने खात्मानी दुर्निवारता ते खेन खेनी अद्धता छे. विगत संग्रामः " આ પદથી સૂત્રકાર એવું પ્રગટ કરે છે કે, ભેદન કરવાથી જેય જીતાય જવાથી તેની સાથેના સગ્રામ મધ થઈ જાય છે. શારીરિક માનસિક દુઃખ જેમાં હાય છે એનું નામ ભવ છે.
આ ગાથા દ્વારા નિમરાજષિએ ઈન્દ્રને એ સમજાવ્યું છે કે, મે શ્રદ્ધા નગર મનાવ્યું છે અને એના રક્ષણ માટે માવ આર્જવ અને સતષ સહિત
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
