________________
३८६
-
-
उत्तराध्ययनसूत्रे एकोऽहं न च मे कश्चिद् , स्वः परो वाऽपि विद्यते ।
यदेको जायते जन्तुम्रियते चैक एव हि ॥ १॥ इति न किंचिदन्तःपुरादिकं मदीयमस्ति, यद्रक्षणीयं भवेत् । अत एव मिथिलायां दह्यमानायां मेन्मम किं चन-किमपि स्वल्पमपि न दह्यते।
अयं भावः-जीवस्य मम ज्ञानदर्शनाभ्यां विनाऽन्यत् किमपि स्वकीयं नास्ति। यत् किंचिद्वस्तु स्वकीयं भवति, तन्निरीक्ष्यते अग्निजलाधुपद्रवेभ्यो रक्ष्यते, यत्तु स्वकीयं न भवति तदर्थ न केनापि खिद्यते । __उक्तंच-एगो मे सासओ अप्पा, नाणदंसणसंजुओ।
सेसाणं बाहिरा भावा, सव्वे संजोगलक्रवणा ॥१॥ किंचणं-येषां नास्ति किंचन ) जिनके इस संसार में कुछ भी अपना नहीं है । क्यों कि
" एकोऽहं न च मे कश्चित् , स्वःपरोवाऽपि विद्यते।
यदेको जायते जन्तुः म्रियते चैक एव हि"। मैं अकेला हूं-मेरा यहां कोई नहीं है। यह मेरा है और यह पर का है मेरा नहीं है, यह सब मोहाधीन जीव की कल्पना है । जीव यहां अकेला उत्पन्न होता है और अकेला ही मरता है। अतः जब यह स्थिति है तो हे विप्र ! तुम बताओ-यहां कौन मेरा है। हां मेरी जो चीज है वह मेरे पास है, वह ज्ञान और दर्शन हैं । इनके अतिरिक्त सुई की अनी बराबर भी पौगलिक वस्तु मेरी नहीं है । जो अपनी होती है, उसीकी रक्षा अग्नि जल आदि के उपद्रवों से की जाती है। जो अपनी नहीं होती है, उसके लिये कौन प्राणी दुःखी होता है । क्यों किरन संसारभi पातानु नथी. भ है" एकोऽहं न च मे कश्चित , स्वः परोवापि विद्यते ।
यदेको जायते जन्तुः, म्रियते चैक एव हि ॥"
હું એકલો છું, મારું અહીં કેઈ નથી, આ મારું છે અને આ બીજાનું छ- भाई नथी. २मा सघजी माहाधिन नी ४६५न छ. २१ (पाणी) અહીં એકલો જમે છે અને એક જ મરે છે. આથી જ્યારે એ સ્થિતિ છે તે હે વિપ્ર ! તમે બતાવે કે, અહીં મારૂં કેણ છે? હા, જે ચીજ મારી છે, તે તે મારી પાસે છે અને તે જ્ઞાન અને દર્શન છે. આના સિવાય સોયની અણી જેટલી પણ પૌગલિક વસ્તુ મારી નથી. જે પોતાનું હોય છે તેનું રક્ષણ અગ્નિ, જળ, વગેરેના ઉપદ્રવથી કરવામાં આવે છે. જે આપણું નથી તેને માટે કર્યો જીવ દુઃખી થાય છે? કેમકે –
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
