________________
३८७
प्रियदर्शिनी टोका अ० ९ नमिचरिते नमिइन्द्रयोः संवादः छाया-एको मे शाश्वत आत्मा, ज्ञानदर्शनसंयुतः ।
शेषाः खलु बाबा भावाः, सवें संयोगलक्षणाः ॥१॥ इहान्तः पुरादौ पक्षे स्वत्वरूपस्य हेतोरभावादसिद्धोऽयं हेतुः । तत्वतो जानादिव्यतिरिक्तस्य सर्वस्यास्वकीयत्वादिति भावः ॥ १४ ॥ उक्तार्थमेव दृढ़ीकर्तुमाह
मूलम्चत्तपुत्तकलत्तस्स, निव्वावारस्स भिक्खुणो । पियं ण विजई किंचि, अप्पिंयंपि ण विज्जई ॥१५॥ छाया-त्यक्तपुत्रकलत्रस्य, निर्व्यापारस्य भिक्षोः।
प्रियं न विद्यते किंचित् , अप्रियमपि न विद्यते ॥१५॥ टीका-' चत्तपुत्तकलत्तस्स ' इत्यादित्यक्तपुत्रकलत्रस्य पुत्रकलत्राणि परित्यक्तवतः, निर्व्यापारस्य-कृषिवाणिज्या
" एगो में सासओ अप्पा, नाणदंसणसंजुओ।
सेसाणं बाहिरा भावा सव्वे संजोगलक्खणा ॥१॥" स्वत्व तो मेरा ज्ञानदर्शन में हैं । अतः ये ही मेरे हैं। बाकी संसार के समस्त पदार्थ संसार संबंध से विशिष्ट हैं । संयुक्तों को अपना मानना यही अज्ञान भाव है । इसलिये अन्तः पुर आदि पक्ष में स्वत्वरूप हेतु का सद्भाव न रहने से यह हेतु वहां असिद्ध है। क्यों कि ज्ञानादिक से व्यतिरिक्त पर वस्तु में स्वत्व है ही नहीं ॥१४॥
फिर इसी अर्थको दृढ करते हुए सूत्रकार कहते हैं‘चत्तपुत्तकलत्तस्स' इत्यादि। अन्वयार्थ--(चत्तपुत्तकलत्तस्स-त्यक्तपुत्रकलत्रस्य) जिसने पुत्र और " एगोमे सासओ अप्पा, नाणदसणसंजुओ।
सेसाणं बाहिरा भावा, सव्वे संजोग लक्खणा"॥१॥
સ્વત્વ તે મારૂં જ્ઞાનદર્શનમાં છે. આથી એ જ મારું છે. બાકી સંસારના સઘળા પદાર્થો સંસાર સંબંધથી વિશિષ્ટ છે. સંયુકતેને પિતાનું માનવું એ અજ્ઞાનતા છે. એટલે અંતઃપુર આદિ પક્ષમાં સ્વત્વરૂપ હેતુને સદૂભાવ ન રહેવાથી એ હેત ત્યાં અસિદ્ધ છે. કેમકે, જ્ઞાનાદિકથી વ્યતિરિકત પરવસ્તુમાં સ્વત્વ છે જ નહીં ૧૪
मामथन ४ ४२di सूत्र२ शथी छ-"चत पुत्तकलत्तस्स" त्या अन्वयार्थ -चत्तपुत्तकलत्तस्स - त्यक्तपुत्रकलत्रस्य रणे पुत्र मन खी
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨