________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. ७ गा० ११ लोभविषये काकिणीदृष्टान्तः २५५ छाया-यथा काकिण्या हेतोः सहस्रं हारयति नरः।
अपथ्यम् आम्रकं भुक्त्वा, राजा राज्यं तु हारयति ॥११॥ टीका-'यथा कागणिए' इत्यादि
यथा-काकिण्यारूप्यकस्याशीतितमभागरूपाया हेतोः कारणात् नरः मनुष्यः, सहस्र दशशतानि गम्यमानत्वाद् दोनारान् हारयति । तु-वा-अथवा यथा-अपथ्यम्-अहितकारकम् , आम्रकम् आम्रफलं, भुक्त्वा राजा राज्यं हारयति ।
अत्र काकिणी दृष्टान्तः प्रदश्यतेकश्चिद् दरिद्रपुरुषः पृथिव्यां पर्यटन विविधोपायेन सहस्रदीनारान् समुपाणि
अब मनुष्यभव को निष्फल बनाने के विषय में सूत्रकार काकिणी और आम्रफल इन दो दृष्टान्तों को कहते हैं'जहा कागणिए हेर्ड' इत्यादि ।
अन्वयार्थ-(जहा-यथा) जैसे (कागणिए हेर्ड-काकिण्याः हेतोः) एक रुपये की अस्सी काकिणी होती है उनमें से एक काकिणी के लिये (नरो-नरः) अज्ञानी पुरुष (साहस्सं हारए-सहस्रं हारयति) हजार मोहरों को हार बैठता है । अथवा जैसे (अपत्थं अंबगं भोच्चा-अपथ्यं आम्रकं भुक्त्वा ) अहितकारक आत्र को खाकर (राया-राजा) राजा (रज्जं हारए-राज्यं हारयति ) अपने राज्य को खो देता है । उसी तरह अज्ञानो प्राणी देवभवसंबंधी दिव्य सुखों को हार बैठते हैं ।
__ यहां काकिणी का दृष्टान्त इस प्रकार हैकोई एक दरिद्री था। उसने अपनी दरिद्रता को मिटाने के लिये घर से बाहर परदेश जाकर अनेक प्रयत्न किये। भाग्यवशात् उसका
- હવે મનુષ્યભવને નિષ્ફળ બનાવવાના વિષયમાં સૂત્રકાર કાકિણી અને माअण २मा मे दृष्टांता न ४ छ.-" जहा कागणिए हे"
सक्याथ-जहा-यथा रेभ कागणिए हेउ-काकिन्याः हेतोः ३पीयानी भैसी ४४ी थाय छे समांथी सीन मात२ नरो-नरः अज्ञानी पुरुष सहस्सहारए-सहनं हारयति १२ भा। हारी जय छ अथवारेम अपस्थं अंबगं भोच्चा-अपथ्य आम्रकं भुक्त्वा महित।२४ मा (0) माउने राया-राजा २in रज्ज हारए-राज्य हारयति पाताना रायने मो मसे છે એની માફક અજ્ઞાની પ્રાણુ દેવભવસંબંધી દિવ્ય સુખોને હારી બેસે છે.
અહિં કાકણીનું દૃષ્ટાંત આ પ્રકારનું છે
કેઈ એક દરિદ્રી હતો. તેણે પોતાની દરિદ્રતા મટાડવા ઘર છોડીને ધન કમાવા માટે પરદેશ ગયો. ભાગ્યવશાત એને પુરુષાર્થ સફળ પણ બન્યું. તેણે
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
