________________
२४०
अन्यच्च
उत्तराध्ययनसूत्रे
मूलम् -
अयकर भोई ये, तुंडिले चिर्येलोहिए । आउयं नरेए कँखे, जहाssएंस वै एलेए ॥ ७ ॥
छाया - अजकर्करभोजी च, तुन्दिलो चितलोहितः ।
आयुष्कं नरके काङ्क्षति, यथाऽऽदेशमिव एडकः ॥७॥ टीका- 'अयकक्कर भोई' इत्यादि ।
अजकर्करभोजी = अजस्य - छागस्य कर्करं यद् भुज्यमानं कर्करायते तदतिशयेन पक्वं मांस, तद् भुङ्क्ते, इत्येवं शीलः, च= पुनः तुन्दिलः = घृतादि भोजन वर्धतोदरः अत एव चितलोहितः = उपचितरुधिरः, शोणितवृद्ध्याऽन्यधातूनामपि दृद्धिधिता एवंभूतो मनुष्यः, नरके नरकगतौ, आयुष्कं जीवितं, काङ्क्षति= नरकायुष्यप्राप्तियोग्य हिंसाद्याचरणान्नरकायुर्वाञ्छति, नरकाय कल्पते । कः कमित्र?, बुढे - परिवृढः ) खूब मोटा ताजा ( परंदमे-परदमः ) दूसरों को दमन करने वाला बना हुआ बाल अज्ञानी नरक की आयु को चाहता है । यह आगे की गाथा से संबंध है || ६ ||
फिर भी - ' अथककर भोई य' इत्यादि ।
अन्वयार्थ – (अयकक्कर भोई य-अजकर भोजी) बकरे के पके हुए मांस को खाने वाला तथा ( तुंडिल्ले-तुन्दिल: ) धृतादिकके भोजन से बढे हुए पेटवाला - तोंदवाला (चियलोहिए- चित्तलोहितः) और उपचित रुधिर वाला ऐसा बाल अज्ञानी (नरए आउयं कंखे-नरके आयुएक काङ्क्षति ) नरक गति में अपने जीवन-नरक आयु की प्राप्तिके योग्य हिंसादिक आचरण से नरकायु की चाहना करता है (जहाssएमं व भावावाजा होवाने आये परिवृढे परिवृढ जूम तगडा जलेसा परंदमे - परदमः અને ખીજાને દમન કરવાવાળા માલ-અજ્ઞાની નરકના આયુષ્ય ચાહે છે એટલે કે પરીણામે નરકાગામી બને છે. આના આગળની ગાથા સાથે સબંધ છે. ૬
" अयकक्करभोइ य " त्याहि.
मन्वयार्थ – अयकक्करमोइ य - अजककर भोजी अपुराना पहावेसा भांसने भावावाजा तथा तुंडिल्ले - तुन्दिलः धी वगेरेना लोभनथी वधेद्या पेटवाजा- शहबाजा चियलोहिए - चित्तलोहितः भने उपस्थित बोडीवाजा मेवा मास-अज्ञानी नए आउयं कखे-नरके आयुष्कं कांक्षति व नरगतिमां पोतानु भवनનરક આયુની પ્રાપ્તિના યાગ્ય હિંસાદિક આચરણથી નરકાયુની ચાહના કરે છે.
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨