________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ० ६ गा. ५ परिग्रहत्यागफलत स्वरूपवर्णनम्
अथ परिग्रहपरित्यागफलमाह
मूलम् -
गवास मणिकुंडलं, पसैवो दार्सपोरुसं । सव्वमेयं चइता णं, कामरूंवी भविस्ससि ॥ ५॥
छाया - गवाश्वं मणिकुंडलं, पशवो दासपौरुषम् ।
सर्वमेतत् त्वक्त्वा खलु, कामरूपी भविष्यसि ॥ ५ ॥ टीका- 'गवासं' इत्यादि ।
२०१
गवा = गावच अश्वाश्वेति समाहारः गवाश्वम् । अत्र गोशब्देन धेनवो वृषभाश्व ग्राह्याः । मणिकुंडलं = मणयश्च कुण्डलानि चेति समाहारः । अत्र कुण्डलशब्देनाऽन्येप्यलंकारा गृह्यन्ते । सर्वे मणयः सर्वेऽप्यलंकाराश्चेत्यर्थः । पशवः - अजामेषादयः, अनेनैव गवाश्वयोरपि ग्रहणे पुनस्तयोरुपादानमत्यन्तोपयोगितया तत्माधान्यख्याप नार्थम् । तथा - दास पौरुषं = दासाश्च पोरुषाश्चेति समाहारः । दासाः पुरुषसमूहाथ, एते सर्वेऽपि त्राणाय समर्था न भवन्ति, तस्मात् पूर्वमेव एतत् सर्वं त्यक्त्वा संयमां
'गवासं मणिकुंडलं ' - इत्यादि ।
अन्वयार्थ - (गवासं - गवाश्वम् ) गाय भैंस, बैल, घोडे (मणिकुंडलंमणिकुंडलं ) मणि एवं कुंडल आदि आभूषण ( पसवो - पशवः ) अजा मेष आदि पशु ( दासपोरस - दास पौरुषम् ) नौकर चाकर तथा और भी अनेक पुरुष, ये सब इस जीव की रक्षा करने में समर्थ नहीं हो सकते हैं, इस कारण (सव्वमेयं - एतत् सर्वम् ) इन सब को ( चइता - त्यक्त्वा) छोड़कर संयम धारण करना चाहिये । इससे हे आत्मा तूं ( कामरुव भविस्ससि - कामरूपी भविष्यसि ) वैक्रियिक शक्ति के द्वारा यथेच्छ रूप धारण करनेवाला वैमानिक देव हो जायगा ।
" गवास मणिकुंडलं " इत्यादि.
अन्वयार्थ–गवास – गवाश्वम् गाय, लेंस मजह तथा घोडा, मणिकुंडल - मणिकुडलम् भ भने डुडेज माहि आभूषणु पसवो- पशवः घेटां मरां माहि पशु, दासपोरुस' - दास पौरुषम् नोर या४२ तथा मील यशु भने પુરુષ એ સઘળા આ જીવની રક્ષા કરવામાં સમર્થ થઇ શકતા નથી એકારણથી सव्वमेयं - एतत् सर्वम् मे सघणाने चइत्ता - त्यक्तवा छोडीने संयम धारण ५२वा लेह थे. साथी हे आत्मा ! तुं कामरूवी भविस्ससि - कामरूपी भविष्यसि वैडिय શક્તિ દ્વારા ઇચ્છીત રૂપ ધારણ કરવાવાળા વૈમાનિક દેવ બની જઈશ.
उ० २६
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
