________________
प्रियशिनी टीका. अ०३ गा० ९ श्रद्धादौर्लभ्ये क्रियमाणकृतविषयक विचारः ६६९
अस्यानुमानप्रयोगश्चेत्थम्-यद् येनाविनाभूतं न तत् एकान्तेन भिते, यथा वृक्षत्वात् धवत्वम् । एवं कृतत्वाविनाभूतं क्रियमाणत्वमपि कृतत्वाद् नैकान्ततो भिन्नमिति बोध्यम् । हे आय! एतत् प्रवचनरहस्यं मन्यस्व ।
पुनस्ते स्थिविराः प्रोचुः
आर्य ! क्रियमाणं कृतमिति सर्वज्ञस्य वचनं प्रमाणमेव । यत्तु भवता पोच्यतेसर्वज्ञोऽप्यनृतं वदतीति, तत सतां न श्रवणीयम् , तत् सत्यं वचनं मा दषय । अनेन दुष्कर्मणा संसारकानने भवतो भ्रमणं मा भूत् , एकस्यापि जिनोक्तवचनस्योत्थापने जनो मिथ्यात्वं लभते, तस्मादिदं शीघ्रमालोचय ।
इसका साधक अनुमान इस प्रकार है-जो जिससे भिन्न होकर नहीं रहता वह उससे एकान्तत भिन्न नहीं होता, जैसे वृक्षत्व से धवत्व एकान्ततः भिन्न नहीं है। उसी प्रकार कृतत्व से एकान्ततः भिन्न हो कर क्रियमाणत्व भी नहीं रहता। ऐसा समझना चाहिये । अतः ‘क्रियमाणं कृतम्' यह भगवद्वचन सर्वथा सुसंगत है । इसलिये हे आर्य ! यह प्रवचन का रहस्य है इसको आप मानो।
फिर उन स्थविरों ने कहा-आर्य ! " क्रियमाणं कृतम्" यह जो सर्वज्ञ भगवान् का वचन है वह प्रमाण ही है। इसलिये आप जो ऐसा कहते हैं कि "सर्वज्ञ भी झूठ बोलते हैं " सो आपका यह अवर्णवादरूप कथन सज्जनों को सुनने के योग्य नहीं हो सकता है। भगवान् सर्वज्ञ का वचन तो त्रिकाल में भी दूषित नहीं होता है, इसे आप दूषित करने की कैसे चेष्टा करते हैं। जो इस प्रकार की दुश्चेष्टा करते हैं वे उससे उत्पन्न होनेवाले दुष्कर्म के प्रभाव से संसाररूपी कानन-अटवी
એનું સાધક અનુમાન આ પ્રકારનું છે–જે જેનાથી ભિન્ન બની નથી રહેતા તે તેનાથી એકાન્તતઃ ભિન્ન હોતા નથી. જેમ વૃક્ષથી તેના બીજા ભાગે એકાન્તતઃ ભિન્ન નથી. એજ રીતે કૃતત્વથી એકાતતઃ ભિન્ન થતાં ક્રિયમાણત્વ પણ २.तुनथी से सम.न . माथी “क्रियमाणं कृतम् " मा भगवान क्यन સર્વથા સુસંગત છે. આ માટે તે આર્ય! આ પ્રવચનનું રહસ્ય છે તેને આપ માને.
३२से स्थविरेशमे ४ह्यु-मार्य ! " क्रियामाण कृतम् " २ सज्ञ ભગવાનનું વચન છે તે પ્રમાણે જ છે. આથી આ૫ જે એવું કહે છે કે, “સર્વજ્ઞ પણ જુઠું બોલે છેઆપનું એ અવર્ણવાદરૂપ વચન સજ્જનેએ સાંભળવા એગ્ય નથી. ભગવાન સર્વજ્ઞનું વચન તે ત્રણકાળમાં પણ દૂષિત નથી હોતું. એને દૂષિત કરવાની આપ કઈ રીતે ચેષ્ટા કરી શકે? જે આ પ્રકારની ખેતી ચેષ્ટા કરે છે, તે એનાથી ઉત્પન્ન થનાર દુષ્કર્મના પ્રભાવથી
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૧
