________________
६२२
उत्तराध्ययनसूत्रे सह संघटनमेव दुर्लभं, तस्य युगस्य छिद्रे पुनः प्रवेशस्तु तत्रापि दुर्लभस्तथा मनुष्यभवात्मच्युतस्य प्रमादिनः पुनर्मनुष्यजन्म दुर्लभमिति । अत्र संग्रहः- (शार्दूलविक्रीडितवृत्तम् )
प्राच्यब्धौ युग-कीलिका विनिहिता क्षिप्तं युगं पश्चिमे, यद्वद् दुर्लभमेव तत्र वहतोः संमीलनं तद्वयोः । शम्यायास्तु पुनयुगस्य विवरे तस्याः प्रवेशो यथा, संसारे भ्रमतः पुनर्नरभवो जन्तोस्तथा दुर्लभः ॥१॥
इति नवमो युगदृष्टान्तः ॥९॥ अथ दशमः परमाणुदृष्टान्त:
केनाऽपि क्रीडापरेण देवेन मणिक्यमयं स्तम्भं वज्रेण चूर्णीकृत्य परमाणुमिल जावे तो जिस प्रकार यह बात बहुत दुर्लभ है और इससे भी अधिक दुर्लभ यह है कि वह कीलिका वहते २ उस जुए के छेद में प्रविष्ट हो जावे यह बात दुर्लभ है । इसी तरह मनुष्य भव से प्रच्युत प्रमादी जीव को पुनः मनुष्यभव की प्राप्ति होना दुर्लभ है। इसका भावप्रदर्शकश्लोक इस प्रकार है
प्राच्यब्धौ युगकीलिका विनिहिता क्षिप्तं युगं पश्चिमे, यदुर्लभमेव तत्र वहतोः संमीलनं तवयोः।
शम्यायास्तु पुनर्युगस्य विवरे तस्याः प्रवेशो यथा, संसारे भ्रमतः पुनर्नरभवो जन्तोस्तथा दुर्लभः॥१॥
यह नौवां युगदृष्टान्त है ॥९॥ ઘણી જ દુર્લભ છે અને તેનાથી પણ અધિક દુર્લભ તે એ છે કે, ઘસરાની તે સાંબેલો વહેતાં વહેતાં તે ધંસરાના વીંધમાં જોડાઈ જાય એ વાત દુર્લભ છે. આ રીતે મનુષ્યભવથી પ્રયુત પ્રમાદી જીવને ફરીથી મનુષ્યભવની પ્રાપ્તિ थवी न छे. તેના ભાવને દર્શાવતે ક આ પ્રકારનો છે–
पाच्यब्धौ युगकीलिका विनिहिता क्षिप्तं युगं पश्चिमे, यद्वहुर्लभमेव तत्र वहतोः संमीलनं तद्वयोः। सम्यायास्तु पुनर्युगस्य विवरे तस्याः प्रवेशो यथा, संसारे भ्रमतः पुनर्नरभवो जन्तोस्तथा दुर्लभः ॥ १॥
આ નવમું યુગદ્રષ્ટાંત છે. જે ૯
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૧