________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ०२ गा. २२-२३ शय्यापरीषहजयः
४२३ न लङ्घयेत् । उच्चशय्यां प्राप्य 'अहो ! भाग्यवानऽहं यन्मम सर्वकालसुखदा वसतिमिलिते 'ति हर्षः, अवचशय्यां प्राप्य तु ' अहो ! कीदृशी मम मन्दभाग्यता, यतः शय्याऽपि शीतादिनिवारिका न लभ्यते ' इति विषादः। एवंभूताभ्यां हर्षविषादाभ्यां मध्यस्थभावरूपां मर्यादां नोल्लङ्घनीयेत्यर्थः । यस्तु मुनिः पापदृष्टिः पूर्वोक्त मर्यार्दोलचकः स विनिहन्यते, परीषहैः पराजितोऽत एव साधुमर्यादास्खलितो मुनिः संयमात्पतितो भवतीत्यर्थः। तस्मादुपाश्रयादौ रागद्वेषपरिवर्जनेन शय्यापरीषहः सोढव्य इति भावः ॥ २२ ॥ अनुकूल वस्ति को पाकर ऐसा विचार न करे कि "अहो ! मैं बड़ा ही भाग्यशाली हूं जो मुझे सर्वकाल में सुख देनेवाली वसति मिली है" तथा अवचशय्या प्रतिकूल वस्ति को पाकर ऐसा विचार न करे कि-अहो ! मैं कैसा मन्दभागी हूं जो मुझे शीतादि निवारण करने वाली वस्ति भी नहीं मिली । इस प्रकार अनुकूल प्रतिकूल वसति की प्राप्ति को लेकर मुनि को हर्षविषादात्मक परिणामों द्वारा मध्यस्थभावरूप मर्यादा का उल्लंघन नहीं करना चाहिये । जो मुनि (पावदिट्ठी विहन्नई-पापदृष्टिः विहन्यते) अनुकूल प्रतिकूल वसति में रागद्वेष करता है वह पापदृष्टि मुनि इस समताभावरूप मर्यादा का नाश करता हुवा संयम से पतित हो जाता है। इसलिये मुनिका कर्तव्य है कि वह उपाश्रय आदि में रागद्वेष के परिवर्जन से शय्यापरीषह सहन करे ॥ २२ ॥ ન કરે કે, “અહો! હું ખૂબ જ ભાગ્યશાળી છું. જે મને સર્વકાળ સુખ દેવાવાળી पस्ति भजी छ" तथा "२५qय" शय्या प्रति पस्तिथी मेवा वियार न ४२, કે મદભાગી છું જે મને ઠંડી આદિનું નિવારણ કરવાવાળી વસ્તિ ન મળી, આ પ્રકારે અનુકૂળ પ્રતિકૂળ વસ્તિની પ્રાપ્તિને લઈ મુનિએ હર્ષ વિષાદાત્મક પરિણામે દ્વારા મધ્યસ્થ ભાવરૂપ મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન કરવું ન જોઈએ. જે મુનિ જાવિ विहन्नई--पापद्रष्टिः विहन्यते अनुभ्रूण प्रति पस्तिमा देश ४रे छे. ते પા૫દષ્ટિ મુનિ આ સમતા ભાવ રૂપ મર્યાદાને નાશ કરી સંયમથી પતિત થઈ જાય છે. આ માટે મુનિનું કર્તવ્ય છે કે તે, ઉપાશ્રય આદિમાં રાગદ્વેશના પરિવજનથી શય્યા પરીષહ સહન કરે છે ૨૨ છે
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૧
