________________
३२०
उत्तराध्ययनसूत्रे कुर्यादित्यर्थः। किं तु उपेक्षेत-मध्यस्थभावमाश्रयेत् । अत एव-मांसशोणितं भुञ्जानान् प्राणान्पाणिनः, न हन्यात्-न मारयेत् ।
अत्र सुदर्शनमुनेदृष्टान्तः
चम्पानगया रिपुमर्दननामको भूपतिरासीत् । तस्य पुत्रः सुदर्शननामकः सजातः । स धर्मघोषाचार्यसमीपे धर्मदेशनां निशम्य कामभोगेभ्यो विरक्तः प्रवजितः । स सुदर्शनो मुनिर्गुरुप्रसादात् श्रुतज्ञानसम्पन्नो दृढसत्त्वतया एकाकित्वविहाराख्यप्रतिमया विहरन् कदाचित् महाटव्यां निशि पञ्चप्रहरात्मकं कायोत्सर्ग मनोऽपि न प्रदूषयेत् । अपने मन में उनके काटने परअपने मन में कलुषित विचार नहीं करे। अथवा उनके काटने पर मन को कलुषित नहीं करना चाहिये। अपि शब्द से वचन आदिक को भी प्रदुष्ट नहीं करे। किन्तु उस समय(उवेहे-उपेक्षेत) मध्यस्थभाव का ही आश्रय करे। अतः साधु का कर्तव्य है कि वह (मंस सोणियं मुंजते पाणे न हणे-मांस शोणितं भुंजानान् प्राणिनः न हन्योत्) मांस खाते एवं शोणित को पीते हुए प्राणियों को कभी भी न मारे।
दृष्टांत-चंपानगरी में रिपुमर्दन नामक एक राजा था। उसका एक पुत्र था, जिसका नाम सुदर्शन था। उसने धर्मघोष आचार्य के पास धर्मदेशना सुनकर काम भोगों से विरक्त बन मुनिदीक्षा धारण की। इन सुदर्शन मुनि ने अपने गुरु महाराज के प्रसाद से श्रुतज्ञान की प्राप्ति कर दृढ प्रराक्रमशाली होने की वजह से एका की विहार करने रूप प्रतिमा को धारण किया। अब ये उस प्रतिमा से विचरने लगे। मनोऽपि न प्रदूषयेत् तन। ४२७पाथी पोताना मनमा ४दुषित विया२ ५५ न ४२, અથવા તેના કરડવાથી મનને કલુષિત ન કરે. અરે શબ્દથી વચનાદિકને પણ પ્રદુષ્ટ न ४२, परंतु ते सभये उवेहे-उपेक्षेत मध्यस्थ भावनामाश्रय ४२ माथी साधुनु तय छेते मंससोणियं भुंजतेपाणे न हणे-मांसशोणितं भुजानान् प्राणिनः न हन्यात् માંસ ખાતા અને લેહી પીતા પ્રાણીઓને કદી પણ ન મારે.
દૃષ્ટાન્ત –ચંપા નગરીમાં રિપુમદન નામના એક રાજા હતા. તેમને એક પુત્ર હતે; જેનું નામ સુદર્શન હતું. તેણે ધર્મશેષ આચાર્યની પાસે ધર્મદેશના સાંભળી કામગથી વિરક્ત બની મુનિદીક્ષા ધારણ કરી. આ સુદર્શન મુનિએ પિતાના ગુરુમહારાજના પ્રસાદથી શ્રુતજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરી, દઢ પરાક્રમશાળી થવાના કારણથી એકાકી વિહાર કરવા રૂપ પ્રતિમાને ધારણ કરી. અને તેઓ એ પ્રતિમાથી વિચરવા લાગ્યા. એક સમયની વાત છે કે,
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૧
