________________
उत्तराध्ययनसत्रे
३१८
टीका--' पुट्ठो य' इत्यादि।
च-अपरं च सम एव उपकार्यपकारिषु तुल्यभावधारकः, महामुनिः उग्रतपश्चरणशीलः दंशमशकैः, इदमुपलक्षणम् , तेन मत्कुणयूकादिभिरपि स्पृष्टः-पीडितः सन् , संग्रामशिरसि रणमस्तके, शूरः पराक्रमी, नागो वा हस्तीव परं-शत्रुरागद्वेषलक्षणं भावशत्रुम् , अभिहन्यात्-पराजयेत् । 'समरेव' इत्यत्रार्षत्वाद्रेफः ।
अयं भावः-यथा-शूरः करी शराघातव्यथितोऽपि रणे शत्रु जयति, तद्वत् साधुरपि दंशमशकादिभिः पीड्यमानोऽपि कषाय शत्रु जयेदिति ॥ १० ॥
ग्रीष्म काल के बाद वर्षा काल आता है, उसमें दंशमशक आदि का परीषह उत्पन्न होता है। साधु का कर्तव्य है कि वह इस दंशमशकरूप पांचवे परीषह को सहन करे, इस बात को सूत्रकार आगे की गाथा द्वारा बतलाते हैं-'पुट्ठो य' इत्यादि ।
अन्वयार्थ-(समरे व-समएव) उपकारी और अपकारी में तुल्य भाव धारण करने वाला (महामुणी-महामुनिः) उग्रतपश्चरणशील महामुनि (दंसमसएहि-दंशमशकैः) दंशमशकों के द्वारा, उपलक्षण से मत्कुणखटमल, यूका-जू आदि द्वारा भी (पुट्ठो-स्पृष्टः)पीडित होने पर (संगामसीसे-संग्राम शीर्षे) युद्ध के बीच में (सूरो-शूरः) पराक्रमी (नागो वानाग इव) हस्ती की तरह (परं अभिहणे-परं अभिहन्यात् ) शत्रु कोरागद्वेषरूप भावशत्रु को परास्त करे ।
ગરમઋતુ પછી ચોમાસાને સમય આવે છે આમાં દંશમશક વગેરે પરી. બ્રહની ઉત્પત્તિ થાય છે, સાધુનું એ કર્તવ્ય છે કે દંશમશકરૂપી પાંચમે પરીષહ સહન કરે. આ વાતને સૂત્રકાર આગળની ગાથાથી બતાવે છે.
"पुट्ठो य" त्यादि.
मन्वयार्थ-(समरेव-समएव ) 3५४१३ मने १५४ारीमा सममा धारण ४२११॥ महामुणी-महामुनिः तपस्या ४२।२ शासवान भडामुनि दंसमसएहिदेशमशकैः डांस, भ२७२ द्वारा SAक्षणथी भा४, ५, महा ५५ पुट्ठो-स्पृष्टः पिडीत छतi “संगामसीसे-संग्रामशीर्षे " युद्धनी क्यमा (सूरो-शूरः) ५२भी (नागोवा-नागइव) हाथीनी भा५४ (परं अभिहणे-परं अभिहन्यात् ) शत्रुन- देष રૂપ ભાવશત્રુને પરાસ્ત કરે. એને ભાવ આ છે. જેમાં પરાક્રમી હાથી બાણેના આઘાતથી વ્યથિત હેવા છતાં પણ રણમાં શત્રુઓને હરાવે છે તેવી રીતે સાધુ પણ હાંસ, મચ્છર આદિ દ્વારા પીડિત હોવા છતાં પણ કષાયરૂપી શત્રુને પરાસ્ત કરે.
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૧
