________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० १ गा. २३ सूत्रमेदाः सूत्रोच्चारणविधिश्च
१६१
" सुयनाणे दुविहे पण्णत्ते, तं जहा - अंगपविट्ठे चेव, अंगबाहिरे चे " । स्था० २ ठा० १
अङ्गप्रविष्टं द्वादशभेदम् - आचारादिभेदात्, तत्र दृष्टिवादवजे सर्व कालिकम्, दृष्टिवादसूत्रं तूत्कालिकम् । तत्र यद् दिवसस्य प्रथमपश्चिमपौरुषीद्वये रात्रेश्व प्रथमपश्चिमपौरुषीद्वय एव पठ्यते, तत् कालिकम् । यत्तु कालवेलावर्ज पठ्यते तदुत्कालिकम् । अङ्गबा द्विविधम् आवश्यकं तद् व्यतिरिक्तं च । तत्रावश्यक मुत्कालिकं तच्च - षड़विधम् - सामायिकं १ चतुर्विंशतिस्तवः २, वन्दनकं ३, प्रतिक्रमणं ४, कायोत्सर्गः ५, प्रत्याख्यानं ६ च ।
,
अब सूत्र भेदनाम के पांचवा द्वार कहते हैं
यह कहा ही जा चुका है कि सूत्र का दूसरा नाम श्रुतज्ञान भी है, अतः यह मूलभेद की अपेक्षा से दो भेदवाला है - १ अङ्गप्रविष्ट २ अंगबाह्य । कहा भी है- " सुयणाणे दुबिहे पगन्ते तं जहा अंगपविठे चैव अंगबाहिरे चेव " इनमें अंगप्रविष्ट श्रुतज्ञान के १२ भेद हैं- आचारांग से लेकर दृष्टिवाद तक | उनमें दृष्टिवाद को छोड़कर बाकी सब कालिक हैं। efear उत्कालिक है । जो सूत्र दिवस के पथम पश्चिम पौरुषीद्वय में तथा रात्रि के प्रथम पश्चिम पौरुषीद्वय में ही पढा जाता है वह सूत्र कालिक जानना चाहिये । जो सूत्र अकाल के समय को छोड़ कर पढ़ा जाता है वह उत्कालिक है । अंगबाह्य श्रुतज्ञान भी आवश्यक एवं तद्व्यतिरिक्त के भेद से दो प्रकार का है । इनमें आवश्यक सूत्र उत्कालिक है, और वह ६ प्रकार का है जैसे- सामायिक १, चतुर्विंशतिस्तव २, वन्दनक ३, प्रतिक्रमण ४, कायोत्सर्ग ५, एवं प्रत्याख्यान ६ । कालिक, उत्कालिक के भेद હવે સૂત્રભેદ નામનુ પાંચમુ દ્વાર કહે છેઃ—
એ કહેવાઈ ગયું છે કે, સૂત્રનું ખીજું નામ શ્રુતજ્ઞાન પણ છે. આથી તે મૂળ ભેદની અપેક્ષાએ એ ભેદવાળુ છે અંગ પ્રષ્ટિ ને ૧ અગબાહ્ય ૨. કહ્યું પણ
सुया दुवि पण्णत्ते तं जहा - अंगपविट्ठे चेव अंगबाहिरे चेव तेमां ग પ્રવિષ્ટ શ્રુતજ્ઞાનના ૧૨ ભેદ છે. આચારાંગથી લઇને દૃષ્ટીવાદ સુધી. એમાં દષ્ટીવાદને છેડીને ખાકી બધા કાલીક છે. દૃષ્ટીવાદ ઉત્કાલિક છે, જે સૂત્ર દિવસના પ્રથમ અને પશ્ચિમ એ પૌરૂષીમાં તથા રાત્રીના પ્રથમ અને પશ્ચિમ એ પૌરૂષીમાંજ વાંચી શકાય છે, તે સૂત્રને કાલીક જાણવાં જોઈએ. જે સૂત્રને અકાલના સમયને છેડી વાંચી શકાય છે તે ઉત્કાલિક છે. અંગમાહ્ય શ્રુતજ્ઞાન પણ આવશ્યક અને તદૃશ્યતિરિક્તના ભેદથી એ પ્રકારે છે. એમાં આવશ્યક સૂત્ર ઉત્કાલિક છે, અને તે છ अहारनु छे, नेम सामयिक १, यतुर्विंशतिस्तव २, वहन 3, प्रतिभा ४, उ० २१
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ઃ ૧
