________________
उत्तराध्ययनसूत्रे पुत्रमरणार्तध्यानयुक्तां जननीं विलोक्य स कुलपुत्रस्तं वैरिणं गृहीत्वा मातुः समिपमानीयाब्रवीत्-अरे ! बन्धुघातक ! अनेनासिना त्वां कुत्र हन्याम्, तेनातिभीतेन कथितम् यत्र शरणागता न हन्यन्ते तत्र। एतद्वचनं श्रुत्वा कुलपुत्रेण जननीमुखं विलोकितम् । जनन्या च मध्यस्थभावमवलम्ब्य संजात-करुणया निगदितम्-हे पुत्र ! शरणागता न हन्यन्ते । यतः
सरणागया य वीस,-स्था पणया वसणपत्ता य ।
रोगी अजंगमा य, सप्पुरिसा णेव पहरंति ।। छाया-शरणागतांश्च विश्वस्तान् प्रणतान् व्यसनप्राप्तांश्च ।
रोगिणः अजङ्गमांश्च सत्पुरुषा नैव प्रहरन्ति । पुत्र पुत्रमरण जनित दुःख से आर्तध्यान करती हुई माता को देखकर शीघ्र ही अपने भाई के उस घातक को पकड़ कर माता के सन्मुख उपस्थित कर कहा अरे बन्धु घातक ! वोल तुझे इस तलवार के द्वारा कहाँ पर मारूँ। उसने डरते हुए कहा-जहां शरण में आये हुए प्राणी नहीं मारे जाते हैं वहीं पर आप मुझे मारें । बन्धु घातक के इस प्रकार वचन सुनकर कुलपुत्र ने माता के मुखकी ओर देखा। माता ने धैर्य धारण कर दयायुक्त होते हुए कहा कि हे बेटा! शरण में आये हुए को वीर पुरुष मारा नहीं करते हैं । क्यों कि इतने प्राणी अवध्य होते हैं
सरणागया य वीस-स्था पगया वसण पत्ताय ॥ रोगी अजंगमा य, सप्पुरिसा व पहरंति ॥१॥
गाथार्थ-शरणागत, विश्वासपात्र, कष्ट में पड़ा हुआ, रोगी और अपंग, इनके ऊपर महा पुरुष प्रहार नहीं करते हैं अर्थात् इनकी रक्षा करते हैं। જનત દુઃખથી આર્તધ્યાન કરતી માતાને જોઈ તુરતજ પિતાના ભાઈના એ ઘાતકને પકડીને માતાની સન્મુખ ઉભે રાખી કહ્યું, અરે બંધુ ઘાતક ! બેલ તને આ તરવાર કયે સ્થળે મારૂં. તેણે ડરીને કહ્યું-જ્યાં શરણમાં આવેલાં પ્રાણીને મારવામાં નથી આવતાં એ સ્થળે આપ મને મારે. બંધને મારનારનાં આ પ્રકારનાં વચનને સાંભળી કુળપુત્રે માતાના મુખની સામે જોયું. માતાએ ધર્મ ધારણ કરી દયાયુક્ત બનીને કહ્યું કે હે બેટા ! શરણમાં આવેલાને વીરપુરૂષે કદી મારતા નથી કેમકે આટલા પ્રાણી અવધ્ય હોય છે.
सरणागया य वीस,-स्था पणया वसणपत्ता य ।
रोगी अजंगमा य, सप्पुरिसा व पहरति ॥ १॥ ગાથાર્થ–શરણાગત, વિશ્વાસપાત્ર, કચ્છમાં પડેલા, રોગી અને અપંગ,
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૧
