________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ० १ गा. ५ अज्ञानविषये सूकर दृष्टान्तः
ज्ञानावरणीयादिकर्मरजः समुत्पादकं क्षान्त्यादिगुणघातकं मूलोत्तरगुणकल्पपाद - पोन्मूलकं शुभभावनाऽम्भोजनिकर नीहारपटलं सकलानर्थमूलं धर्ममर्यादाविध्वंसनशीलं दःशीलं सेवते । अज्ञानं हि सर्वानर्थकरं विवेकहरं कष्ट कण्टकानुविद्धं सकलदुर्गुणसमिद्धं तपःसंयमविनाशकं प्रमादजनकं स्वर्गापवर्गसुखहारकम् ।
४७
देने वाले ऐसे शील- अर्थात् मुनि के आचार का परित्याग कर देता है। यह शील सकल गुणों में प्रधान माना गया है । जीव के साथ अनादिकाल से लगे हुए अष्टविध ज्ञानावरणीय आदि कर्मों के बंध का उच्छेद करने वाला बतलाया गया है । मिथ्यात्वरूपी प्रबलग्रन्थि - (गांठ) का यह भेद करने वाला है । सम्यग्ज्ञानरूपी अमृत की वृष्टि करना इसका स्वभाव है । ऐसे प्रशस्त उपकारक इस शील का वह अविनीत शिष्य परित्याग करके दुःशीलका सेवन किया करता है । यह दुःशील शिष्य ज्ञानावरणीयादिक कर्मरूपी धूलीको अपनी आत्मा में चिपकाने वाला है । क्षान्ति आदि सद्गुणों का ध्वंसक है। मूलगुण एवं उत्तरगुणरूप कल्पवृक्ष का उन्मूलक है । शुभभावनारूपी कमलों को नष्ट-भ्रष्ट करने के लिये तुषारपात - अर्थात् हिमवर्षा जैसा है। सकल अनर्थों का यह मूल है। ऐसे धार्मिक मर्यादा को उखाड़ने के स्वभाववाले इस दुःशील का वह अविनीतशिष्य सेवनकर हिताहित को नहीं समझता है । यह कितने आश्चर्य की बात है कि जिस विनयमूल धर्म से अपनी आत्मा का उद्धार होता है उसका वह अविनीत त्याग कर अपकारक दुःशील આચારનો પરિત્યાગ કરી દે છે. આ શીલ સકલ ગુણામાં પ્રધાન મનાયેલ છે.
જીવની સાથે અનાદિકાળથી લાગેલા આઠ પ્રકારના જ્ઞાનાવરણીય આદિકના મધનોનો ઉચ્છેદ કરવા વાળા ખતાવેલ છે. મિથ્યાત્વરૂપી પ્રમળ ગ્રંથીનો આ ભેદ કરવાવાળા છે, સમ્યગજ્ઞાનરૂપી અમૃતની વૃષ્ટિ કરવી તેનો સ્વભાવ છે, એવા પ્રશસ્ત ઉપકારક આ શીલનો તે અવિનીત શિષ્ય પરિત્યાગ કરીને દુઃશીલનું સેવન કરે છે. આવેા દુઃશીલ શિષ્ય જ્ઞાનાવરણીયાદિક કર્માંરૂપ ધૂળને પેાતાના આત્મામાં ચાંટાડનાર છે. ક્ષાન્તિ આદિ સદ્ગુણાનો નાશ કરનાર છે. મૂળગુણુ ઉત્તરગુણુરૂપ કલ્પવૃક્ષનો ઉન્મૂલક–નાશ કરનાર છે. શુભ ભાવનારૂપી કમલાને નષ્ટ ભ્રષ્ટ કરવા માટે તુષારપાત–અર્થાત હિમવર્ષા જેવા છે. સકળ અનર્થાનુ એ મુળ છે. એવા ધાર્મિક મર્યાદાને ઉખાડવાની વૃતિવાળા આવા દુશીલનુ તે અવિનીતજન સેવન કરી હિતાહિતને સમજતા નથી. આ કેવા આશ્ચયની વાત છે કે જે વિનય મુળ ધર્મથી પોતાના આત્માનો ઉધ્ધાર થાય છે. તેનો
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ઃ ૧
