________________
८२
श्री दशवेकालिकसूत्रे
मातामह ! अथवा हे मातृमातामह ! हे वम ! = हे पितः ! हे क्षुल्लकपितः ! =हे पतृव्य इति, हे मातुल !, हे भागिनेय ! इति, हे पुत्र ! हे नप्तः ! हे पौत्र ! हे दौहित्र ! इति च पुरुषं प्रति नैवमालपेत् इत्युत्तरगाथया सम्बन्धः ॥ १८॥ किलि- 'हे भो' इत्यादि ।
3
मूलम् - हे भो हलित्ति अनिति भट्ट सामिय गोमय ।
,
होल गोल वसुलित्ति पुरिस नेवमालवे ॥१९॥
छाया - हे भो हल ! इति अन्न ! इति भट्ट स्वामिन्! गोमिक ! होल ! गोल ! बल ! इति पुरुषं नैवमालपेत् ॥ १९ ॥ टीका- 'हे भो' इत्यादि ।
'हे' अथवा 'भो' इति सम्बोधनद्योतकं पदं सर्वत्र योज्यम् । यथा दे हल ! भो हल इत्यादि, हे अन्न ! इति, हे भट्ट ! हे स्वामिन् । हे गोमिक ! हे होल! हे गोल ! हे वसुल !, इत्येवम् = अनया रीत्या पुरुषं प्रति नालपेत् = न बूयात् । एवमालपतः साधोरात्मनिन्दा - तद्वेषप्रवचनलघुतादयो दोषाः संभवन्तीति भाव: ॥ १९ ॥
पुरुषमधिकृत्य भाषणविधिमाह - 'नामधिज्जेण' इत्यादि ।
मूलम् - नामंधिज्जेण णं बूर्यां पुरिसगुत्तेणे व पुणो । आलविज्जं लेविज वो ॥२०॥
जहारिहमभिगि
पिताजी, हे काकाजी, हे मामाजी, हे भानेज, हे पुत्र, हे पोता, हे दुहिता, इत्यादि गृहस्थ सम्बन्धी वाक्य किसी पुरुष से न कहे ॥ १८ ॥ तथा 'हेभो' इत्यादि । हे हल, हे अन्न, हे भट्ट, हे स्वामी, हे गोमिक, हे होल, हे गोल (गोला ), हे वसुल, इत्यादि वाक्य भी पुरुष से न कहे । ऐसा कहने वाले साधुको स्वनिन्दा, द्वेष, प्रवचनलघुता, ममता आदि दोष लगता हैं ॥ १९ ॥
हे भामाल, हे लागेन, हे पुत्र, हे पौत्र, हे होडित्र इत्याहि. गृहस्थ संबंधी વાકય કદિ પુરૂષને ન કહે (૧૮)
तथा हेभो त्याहि इस, हे अन्न, लट्ट, डे स्वाभी, डे गोभिए, હું હેલ, હું ગાલ, (ગાલા), હે વસુલ, ઇત્યાદિ વાકય પણ પુરૂષને ન કહેવાં. એમ કહેનાર સાધુને સ્વનિંદા, દ્વેષ, પ્રવચન લઘુતા, મમતા આદિ દેષ લાગે છે. (૧૯)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
