________________
आचारमणिमञ्जूषा टीका, अध्ययन ६
वणस्सई विहिंसंतो हिंसई उ तयस्सिए । तसे य विविहे पाणे चक्खुसे य अचक्खुसे ॥४२॥ तम्हा एवं वियाणित्ता दोसं दुग्गइवडणं ।
वणस्सइसमारंभं जावजीवाइ वजए ॥४३॥ छाया-वनस्पतिं न हिंसन्ति मनसा वचसा कायेन ।
त्रिविधेन करणयोगेन संयताः सुसमाहिताः ॥४१॥ वनस्पति विहिंसन् हिनस्ति तु तदाश्रितान् । त्रसांश्च विविधान् प्राणान् चाक्षुषांश्च अचाक्षुषान् ॥४२॥ तस्माद् एतं विज्ञाय दोषं दुर्गतिवर्द्धनम् ।
वनस्पतिसमारम्भं यावज्जीवतया वर्जयेत् ॥४३॥ टीका-'वणस्सई' इत्यादि
आसां तिसृणां गाथानां व्याख्या पृथिवीकायमूत्रबद्बोध्या । वनस्पतिशब्दमात्रतोऽत्र भेदः ॥४१॥४२॥४३॥ द्वादशं स्थानमाह-'तसकायं न 'तसकाय' 'तम्हा' इत्यादि गाथात्रयम् ॥ मूलम्--तसकायं न हिंसंति मणसा वयसा कायसा।
तिविहेण करणजोएणं संजया सुसमाहिया ॥४॥ तसकायं विहिंसंतो हिंसई उ तयस्सिए ।
तसे य विविहे पाणे चक्खुसे य अचक्खुसे ॥४५॥ 'तम्हा' इत्यादि । इसलिए साधु दुर्गति के वढाने वाले इन दोषों को जानकर यावज्जीवन वायुकाय के समारंभका त्याग करते हैं ॥४०॥
'वणस्सई न' 'वणस्सई वि' 'तम्हा' इत्यादि तीन गाथाएँ हैं। इनका व्याख्यानपृथिवीकाय की गाथाओंके समान है, भेद केवल यही है कि पृथिवीकाय को जगह 'वनस्पति' शब्द कहना ॥४१॥४२॥४३।।
तम्हा० ४त्याहि. मेथी ४ीन साधु हुतिन धारना२१ मे होषाने Mela यापन वायुयना सभा मना त्याग ४२ छे. (४०)
वणस्सई न०, वणस्सई वि०, तम्हा. त्या अथामा छ मेनु વ્યાખ્યાન પૃથિવીકાયની ગાથાઓની પેઠે છે ભેદ કેવળ એટલેજ છે કે પૃથિવીકાયની જગ્યાએ વનસ્પતિ શબ્દ કહે. (૪૧ ૪૨ ૪૩)
९
१०
११
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨