________________
२०१
आचारमणिमञ्जूषा टीका, अध्ययन ९ उ. २ गा. २-३ कर्मविप्रमोक्षो मोक्षःफलतुल्यः (७), मोक्षजनितमनन्तमव्यावाधसिद्धमुख च फलरससदृशं व्यज्यते । एवं मूलाधष्टविधवृक्षाङ्गदृष्टान्तो विनयाद्यष्टासु धर्माङ्गेषु क्रमशः समन्वेतीति गाथाशयः ॥२॥ मूलम्--जे ये चंडे मिए थेद्धे, दुबाई नियंडी संढे ।
वुसँइ से अविणीअप्पा, कटं सोयगेयं जहा ॥३॥ छाया-यश्च चण्डो मृगः स्तब्धो दुर्वादी निकृतिः शठः ।
उह्यते स अविनीतात्मा काष्ठं स्रोतोगतं यथा ॥ ३ ॥ टीका-'जे य' इत्यादि ।
यश्च मनुष्यः चण्ड: क्रोधनिमातमनाः, तथा मृगः मृगसदृशत्वान्मृगः तत्तुल्यः विवेकशून्यः भीरुर्वा केनचित् भयहेतुना प्रवचनपच्युत इत्यर्थः, यः स्तब्धः अभिमानी, दुर्वादी-परुषाहितभाषी, निकृतिः कपटी, शठः=धूतॊ भवति, सोऽविनीतात्मा = सकलसुखसाधनविनयविनिमुक्तः क्रोधाविवेकाधपरित्यागादित्यर्थः । यथा-येन प्रकारेण स्रोतोगत वारिप्रवाहपतितं काष्ठं-शुष्कं दारु उद्यते प्रवाहेणेतिभावः, तथा उह्यते अनादिचतुर्गतिलक्षणसंसारप्रवाहेणेत्यर्थः ॥३॥ के स्वाध्याय तथा स्वाध्यायजनित क्षमा, ध्यान तथा तप की प्राप्ति होती है। (७) इन से वृक्ष के फल के समान सब कर्मो का सर्वथा छूट जाना रूपी मोक्ष प्राप्त होता है; (८) मोक्ष प्राप्त होनेसे फल के रस के सदृश अनन्त अव्याबाध सुख प्राप्त होता है। इस प्रकार वृक्ष के मूल (जड) आदि अङ्गो के दृष्टान्त, धर्म के विनय आदि आठ अङ्गो में क्रम से जाडे जाते हैं ॥ २ ॥
__ 'जे य' इत्यादि । जो मनुष्य क्रोधी और अविवेको होता है, तथा भय के कारण उपस्थित होनेपर प्रवचन से च्युत होजाता है। अभिमानी कठोरभाषी कपटी और धूर्त होता है वह अविनीत, તથા સ્વાધ્યાયથી ઉત્પન્ન ક્ષમા, ધ્યાન તથા તપની પ્રાપ્તિ થાય છે. (૭) તેનાંથી વૃક્ષના ફિલ સમાન સર્વ કર્મોનુ સર્વથા છુટી જવા રૂપ મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. (૮) મેક્ષ પ્રાપ્ત હોવાથી ફલના રસ સમાન અનન્ત અવ્યાબાધ સુખ પ્રાપ્ત થાય છે. આ પ્રમાણે વૃક્ષના મૂલ આદિ અંગોના દષ્ટાંત, ધર્મના વિનય આદિ આઠ અગમાં ક્રમથી જોડवामां आवे छे. (२)
"जेय" त्याहि-रे मनुष्य आधी मने मविही डाय छे तथा मयनु ४२५ ઉભું થતાં પ્રવચનથી વ્યુત થઈ જાય છે, અભિમાની, કઠેર ભાષણ કરનાર, કપટી અને
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
