________________
श्री दर्शवेकालिकसूत्रे
"
" गोस्तनाभफलो गुच्छ - स्तालपत्रच्छदस्तथा । तेजसा यस्य दान्ते समीपस्था द्रुमादयः ॥ १ ॥ असौ हालाहलो ज्ञेयः, किष्किन्धायां हिमालये । दक्षिणाधितटे देशे कोङ्कणेऽपि च जायते ॥ १॥" इति भावप्रकाशे । स्यात् = कदाचित् न मारयेत् = विषहारकौषधमन्त्रादिप्रभावेण न प्राणानपहरेत्, परन्तु गुरुहीलनया = गुरुतिरस्कारेण मोक्षो= निर्वाणं न चापि भवति न चैव संपद्यते । पावकाद्याशातनाऽपेक्षया गुर्वाशतना गरीयसेऽनर्थाय कल्पते इति भावः ||७|| मूलम्--जो पव्वयं सिरसा भित्तुमिच्छे, सुत्तं वं सीहं पडिबोहइज्जा ।
७ દ
१८८
१० ११ १४
१६
१६
१७
जो वा दए सत्तिअग्गे पहारं, एसोवमाऽऽसायणया गुरूणम् ॥८॥ छाया - यः शिरसा पर्वतं भेत्तुमिच्छेत् सुप्तं वा सिंहं प्रतिबोधयेत् ।
,
यो वा दद्यात् शक्त्यग्रे महारम् एषोपमाऽऽशातनया गुरूणाम् ||८|| टीका- 'जो पच्यये' इत्यादि ।
यः शिरसा मस्तकेन पर्वतं शैलं भेत्तुं विदारयितुम् इच्छेत् = अभिलषेत्
१५
हलाहल विषका स्वरूप यह है - " गाय के स्तन के समान जिसके फल होते हैं, जिसके तेज से आसपास के वृक्ष आदि भस्म हो जाते हैं उसे हलाहल विष कहते हैं, यह विष किष्किन्धा, हिमलय, दक्षिण समुद्र के किनारे तथा कोङ्कण - (कोकन) देश में उत्पन्न होता है ॥ १ ॥ तात्पर्य यह है कि- अग्नि आदि की अपेक्षा गुरु की आशातना महान् अनर्थका कारण है ||७||
'जो पव्वयं' एत्यादि । जो अपने मस्तक की टक्कर से पर्वत
હલાહલ વિષનું સ્વરૂપ એ છે કેઃ-ગાયના આંચળ પ્રમાણે જેના ફળ હોય છે જેના તેજથી આજુ-બાજુના વૃક્ષે ખળીને ભસ્મ થઇ જાય છે. તેને હલાહલ વિષ–ઝેર કહે છે. આ વિષ કિષ્કિન્ધા, હિમાલય, દક્ષિણ સમુદ્રના કિનારે તથા કાકણુ દેશમાં उत्पन्न थाय छे. (१)
અર્થાત્ અગ્નિ આદિની અપેક્ષાએ ગુરુની આશાતના મહાંન અનર્થનું आगु छे. (७)
'जो पच्वयं' इत्याहि ने पोतानुं भाथु भारीने पर्वतने छिन्न-भिन्न १२पा
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
