________________
१८२
१३
श्री दशवकालिकसूत्रे मपि वेदनायां 'मम देहे वेदना विद्यते' इत्यादिरूपतः, सूत्रे प्राकृतत्वाद् इस्वः, प्रमादाद् वा=निद्राविकथाऽऽलस्यादितो वा गुरोः सकाशे-समीपे विनयं ग्रहणा. सेवनशिक्षालक्षणं न शिक्षते-नाधीते तस्य साधोस्तु स एव-स्तम्भक्रोधादि एव अभूतिभावः=ज्ञानादिसंपद्राहित्यम् , कीचकस्य कीचकाख्यस्य वेणोः फलमिव वधाय-नाशाय-गुणरूप-भावप्राण-नाशाय भवति-जायते, वंशस्य फलोद्गमे सतितन्नाश इवेति भावः। शिष्यः स्वकल्याणाय स्तम्भादिकं विहाय गुरुसमीपे विनयशिक्षामुपाददीतेति गाथाशयः ॥१॥ मूलम्-जे यावि मंदेत्ति गुरुं विइत्ता, डहरे इमे अप्पसुए त्ति नच्चा ।
हीलंति मिच्छं पडिवजमाणा, करंति आसायण ते गुरूणं ॥२॥ छाया-ये चापि मन्द इति गुरुं विदित्वा डहरोऽयम् अल्पश्रुत इति ज्ञात्वा ।
होलयन्ति मिथ्यात्वं प्रतिपद्यमानाः कुर्वन्ति आशातनां ते गुरूणाम् ॥२॥ टीका--'जे यावि' इत्यादि।
ये चापि केचन द्रव्यसाधवः मन्द इति-मन्दप्रज्ञोऽयमिति विदित्वा, तथा डहरोऽयम्-बालोऽयम्--अल्पवयस्कोऽयमिति, तथा अल्पश्रुतः अल्पज्ञोऽयम् से तथा वेदना न होने पर भी "मेरे शरीर में वेदना है" इस प्रकार की माया (कपट) से, तथा निद्रा, विकथा, आलस्य, आदि प्रमाद से गुरु के समीप ग्रहण आसेवन रूपा शिक्षा नहीं सीखता, उस साधु की ज्ञानादि रूप संपत्ति, अभिमान या क्रोध आदि से नष्ट हो जाती है, जैसे कीचक-वांस के फल आनेपर उस वांस का नाश हो जाता है।
तात्पर्य यह है कि अभिमान तथा क्रोध आदि का त्याग करके शिष्य को गुरु के समीप विनय की शिक्षा ग्रहण करना चाहिए ॥१॥
____ 'जे यावि' इत्यादि । जो द्रव्यलिङ्गी साधु रत्नाधिक गुरु को તથા નિદ્રા, વિકથા, આલસ્ય આદિ પ્રમાદેથી ગુરુના સમીપે ગ્રહણ અને આસેવન રૂપ શિક્ષા ગ્રહણ કરતા નથી. તે સાધુની જ્ઞાન આદિ રૂપ જે સંપત્તિ છે તે અભિમાન અથવા ક્રોધથી નાશ પામી જાય છે. જેવી રીતે કીચક વાંસને ફળ આવે ત્યારે તે વાંસને નાશ થઈ જાય છે.
તાત્પર્ય એ છે કે- અભિમાન તથા કોષ વગેરેનો ત્યાગ કરીને શિષ્ય ગુરુની સમીપમાં વિનયનું શિક્ષણ લેવું જોઈએ. (૧)
'जे यावि' त्याल. रे या साधु २त्ना७ि रुने 'भा दि.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
