________________
४
श्री दशवेकालिकसूत्रे
तयोः समाहार इति विग्रहः । यद्वा 'आचारगोचरः' इति छाया - आचारस्य साधुसमाचारस्य गोचरः = विषयः, आचारगोचरः साधुकर्तव्यो धर्मः व्रतपट्कादिरित्यर्थः ॥ १ ॥ २ ॥
एवं पृष्ट आचार्यः किं कुर्यादित्याह-
मूलम् - तेर्सि सो निहुओ दंतो, सव्वभूयसुहावओ ।
सिक्खाए सुसमाउत्तो, आयख विख ॥३॥
छाया -- तेभ्यः स निभृतो दान्तः सर्वभूतसुखावहः । शिक्षया सुसमायुक्तः आचष्टे विचक्षणः ॥ ३ ॥ टीका - - ' तेर्सि' इत्यादि --
निभृतः = निश्चलः सावधान इत्यर्थः, दान्तः = वशीकृतेन्द्रियः सर्वभूतसुखावहः=सकलजीवोपकारपरायणः शिक्षया = ग्रहणासेवनारूपया, तत्र ग्रहणा शिक्षा- यथाक्रमं म्रत्रार्थतदुभयबोधनरूपा, आसेवना च सूत्रोक्तक्रियाकलापगाथामें ज्ञानदर्शन संमन्न विशेषण आया है । यहाँ यह समझना चाहिए कि यद्यपि सम्पगदर्शन से ही सम्यगज्ञान उत्पन्न होता है तो भी व्यवहारनयकी अपेक्षासे ज्ञान प्रधान है इसलिए आदिसे ज्ञानका ग्रहण किया है ॥ १ ॥ ॥ २ ॥
ऐसा पूछनेपर उत्तर देने की विधि कहते हैं- 'तेसिं' इत्यादि ।
आत्मा में सावधान, जितेन्द्रिय, समस्त प्राणियों का कल्याण करनेवाले, ग्रहण और आसेवनरूप शिक्षासे सुसंपन्न और धर्मोपदेश देने में चतुर, आचार्य महाराज उन राजा आदिको धर्म की प्ररूपणा करें । क्रमसे सूत्र और अर्थ की शिक्षा ग्रहणशिक्षा कहलाती है और पंच महाव्रत आदि सूत्रोक्त क्रियाओमें प्रवृत्ति करना आसेवन शिक्षा है। ગાથામાં જ્ઞાનદર્શનસ ંપન્ન વિશેષણ આવ્યુ છે. અહીં એમ સમજવું કે જો કે સમ્યગ્દર્શનથી જ સમ્યગ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય છે, તે પણ વ્યવહારનયની અપે क्षा ज्ञान प्रधान छे, तेथी 'आदि'थी ज्ञान अनुउयु छे. (१-२)
मे पूछतां उत्तर आयवानी विधि हे छे - तेसिं० इत्याहि.
આત્મામાં સાવધાન, જિતેન્દ્રિય, સમસ્ત પ્રાણીઓનું કલ્યાણ કરવાવાળા, ગ્રહણ અને આસેવન રૂપ શિક્ષાથી સુસ્`પન્ન અને ધર્મોપદેશ આપવામાં ચતુર, આચાય મહારાજ એ રાજા આદિને ધર્મની પ્રરૂપણા કરી સાંભળાવે. ક્રમે કરીને સૂત્ર અને અર્થની શિક્ષા ગ્રહણુશિક્ષા કહેવાય છે, અને પંચ મહાવ્રત આદિ સૂત્રોકત ક્રિયાઓમાં પ્રવૃત્તિ કરવી એ આસેવન શિક્ષા છે.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
