________________
आचारमणिमञ्जूषा टीका, अध्ययन गा. २२-२३
१४१
इति सामान्यतः पृष्टोऽपृष्टो वा लाभालाभं= लाभ वालाभश्चेति समाहारद्वन्द्व : भिक्षापाट्यप्राप्ती न निर्दिशेत्, भिक्षा प्राप्तेति अथवा भिक्षा न प्राप्तेति न कथयेदित्यर्थः । एवं भाषणे सति साध्वसंतोष - लोलुपता- प्रवचनलघुतादिदोषप्रसक्तेरिति भावः । पृष्टः सन् साधुः 'सर्वदा साधूनामानन्दः' इत्यादि भाषया समादधीतेति साधुसामाचारी ॥ २२ ॥ मूलम् - नं ये भोयर्णम्मि गिद्धो, चरे उंछ' अयंपिरो ।
अफासुयं नें भुंजिजा, कीर्य मुद्द सिआहे ॥२३॥
छाया - न च भोजने गृद्धः चरेदुव्छमजल्पन् ।
अप्राकं न भुञ्जीत, क्रीतमदेशिकमाहृतम् ॥ २३ ॥ टीका - उच्छं - ज्ञाताज्ञातकुले सघनाघनकुले वा, सप्तमीस्थाने माकृतत्वाद् द्वितीया, अजल्पन = सावद्यनिरवद्यना संशय निवर्त कातिरिक्तभाषणमकुर्वन् चरेद् भिक्षार्थमिति शेषः । भोजने च भक्तपानादौ च गृद्धः - स्पृहयालुः ( साकाङ्क्षः ) न भवेत् भिक्षा मिली है कि नहीं ?" इस प्रकार पूछने पर या नहीं पूछने पर भी साधु यह न कहे कि 'आज भिक्षा मिली है या नहीं मिली' अर्थात् न यह कहे कि मिली है और न यही कहे कि नहीं मिली है, क्योंकि, ऐसा भाषण करने से साधु में असंतोष, लोलुपता, प्रवचन की लघुता आदि दोष आजाते हैं अतः केवल यही कहे कि 'साधुओं को तो सदैव आनन्द है,' ऐसी साधुसमाचारी है ॥२२॥ 'न य भोयणमि' इत्यादि । ज्ञात अज्ञात अथवा सधन और निर्धन कुलों में निरवद्यता सावधता का संशय निवारण करने के अतिरिक्त और न बोलता हुआ भिक्षा के लिए गमन करे । भक्तपान એમ ન કહે કે—આજ ભિક્ષા મળી છે કે નથી મળી અર્થાત્ એમ ન કહે કે મળી છે અને એમ પણ ન કહે કે–મળી નથી; કારણ કે એવું ભાષણ કરવાથી સાધુમાં અસ ંતોષ, લાલુપતા, પ્રવચનની લઘુતા આદિ દોષ આવે છે. એટલે કેવળ એમ જ કહે કે--‘ સાધુઓને તે સદૈવ આન જ આનંદ છે' એવી સાધુ सभायारी छे. (२२)
नयभायणम्मि० छत्याहि-लगीतां - अन्नएया अथवा धनवान निर्धन कोसां નિરવદ્યતા—સાવદ્યતાના સંશય નિવારવા સિવાય ખીજું કાંઇ ન ખેલતાં ભિક્ષાને માટે સાધુ ગમન કરે. ભકત-પાનમાં લેલુપી ન થાય, અર્થાત્ સરસ ભાજન પાનની
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
