________________
५३२
श्रीदरावैकालिकसूत्रे
इत्यर्थः अगुणानां च = प्रमादादिदोषानां विवर्जकः = परित्यजनशीलः तादृशः तथाविधःसाधुर्मरणान्ते मरणसमये अपि = निश्चयेन संवरं = चारित्रम् आराधयति सेवते । यद्वा-मरणा न्तेऽपि मरणसमक्लेशोपस्थितावपि संवरमाराधयति न परित्यजतीत्यर्थः ॥ ४४ ॥
४
२
५
३
१
मूलम् - आयरिए आराहेइ, समणे यावितारिता ।
७
९ १२ ६
११
गिहत्था वि णं प्रयंति, जेण जाणंति तारिस ||४५||
छाया - आचार्यान् आराधयति, श्रमणान् अपि च तादृशः । गृहस्था अपि तं पूजयन्ति येन जानन्ति तादृशम् ॥४५॥
सान्वयार्थ :- तारिसो= पूर्वोक्त गुणवाला साधु आयरिए - आचार्यादिकों की अवि य = ओर समणे = साधुओं को भी आराहेइ = आराधना करता है, जेण = जिस कारण से गिहत्थावि - गृहस्थ भी णं- उसे तारिस- उस प्रकारका जाणंति जानते हैं, (अतः उसका पूयंति = तवस्त्र पात्रादि से सम्मान करते हैं, तथा साधु भी उसकी प्रशंसा करते हैं ॥४५॥ टीका- 'आयरिए' इत्यादि । तादृशः = उक्तगुणविशिष्टः साधुः आचार्यान् अजश्वाप्याराधयति = स्वकीय संयमोत्कर्षेणाऽऽचार्यादीन् प्रसादयतीत्यर्थः, येन हेतुना गृहस्थाः तं = साधुं तादृशं = तथाविधं जानन्ति तेन कारणेन पूजयन्ति = वस्त्रपात्रादिपुरस्कारेण मानयन्ति । 'अपि शब्देन न केवलं गृहस्थाः किन्तु साधवोऽपि पूजयन्ति = प्रशं सन्तीति सूत्रार्थः ॥ ४५ ॥
त्यागो ऐसे साधु मृत्यु समय में अबश्य संवर = चारित्र - धर्मकी आराधना करते हैं । अथवा मृत्युके समान कष्ट उपस्थित होनेपर भी वे संवर की आराधना करते हैं, अर्थात् उस समय भी वे संवरका त्याग नहीं करते ॥ ४४ ॥
'आयरिए' इत्यादि । ऐसे साधु आचार्योकी तथा श्रमणोंकी आराधना करते हैं, अर्थात् वार्यादिकों को अपने संयमकी उत्कृष्टता से प्रसन्न करते हैं, जिससे गृहस्थ भी उन्हें वैमाही उत्कृष्ट समझते और सन्मान करते हैं। केवल गृहस्थ हो उनका सन्मान नहीं करते किन्तु साधु भी उनकी प्रशंसा करता हैं ॥ ४५ ॥
ણાના ત્યાગી એવા સાધુએ મૃત્યુ સમયે અવશ્ય સંવર=ચારિત્રધમની આરાધના કરે છે, અથવા મૃત્યુસમાન કષ્ટ ઉપસ્થિત થતાં પણ તેએ સવરની આરાધના કરે છે, અર્થાત્ એ સમયે પણ તે સંવરના ત્યાગ કરતા નથી. (૪૪)
आवरिए धत्याहि सेवा साधु, मायार्यानी तथा श्रमोनी माराधना १रे छे. અર્થાત્ આચાર્યાદિકને પેાતાના સાંચમની ઉત્કૃષ્ટતાથી પ્રસન્ન કરે છે, જેથી ગૃહસ્થા પણ તેમને બે !! જ ઉત્કૃષ્ટ સમજે છે અને તેમનું સન્માન કરે છે. કેવળ ગૃહસ્થા જ એમનું સન્માન નથી કરત, પરન્તુ સાધુએ પણ એમની પ્રશંસા કરે છે. (૪૫)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર ઃ ૧
