________________
अध्ययन ५ उ० २ गा० ४६ तपआदिचोरस्य दोषप्रकटनम्
mmm
१
૨
मूलम् - तवतेणे वयतेणे, रूवतेणे य जे नरे ।
७
१०
आया भावणे य, कुव्वई देवव्वि ॥ ४६ ॥
४३३
छाया -- तपः स्तेनो वचस्तेनो, रूपस्तेनश्च यो नरः । आचार भावस्तेनश्च कुरुते देवकिल्विषम् ||४६ ||
=
सान्वयार्थ : -- जे = जो नरे साधु तवतेणे = तपस्याका चोर - दूसरेकी तपस्याका अपने में आरोप करनेवाला. वयतेणे = वचनका चोर-दूसरेके व्याख्यानका अपनेमें आरोप करनेवाला, य-तथा रूवतेणे = रूपका चोर-दूसरे के रूपका अपनेमें आरोप करनेवाला, य = और आयारभाव तेणे = आचारका चोर-दुसरेके ज्ञानादि आचारोंका अपनेमें आरोप करनेवाला, भावका चोर = जीवादि पदार्थों का जानकार नहीं होने पर भी अपनेको जानकार बतानेवाला होता है, वह देवकिव्विस = किल्विन नाम के देवभवको कुम्बई = करता है, अर्थात् देवलोकमें किल्विधिक देवपने उत्पन्न होता है ||४६ ||
टीका – 'तवतेणे' इत्यादि । [१] यो नरः = यः साधुः तपः स्तेनः - तपश्चौरः, अत्र चौर्य परकीयतमोऽपहरणं स्वपूजाद्यर्थं स्वस्मिन्नारोपणम् । स च तपः स्तेनस्त्रिविधो यथास्वयमतपस्वी कथित्साधुः केनचित् 'तपस्वी भवान् ?' इति पृष्टः सन् 'अहमस्मि तपस्वी त्यर्थसूचकः प्रथमः (१) । द्वितीयो विनैव तपसा स्वभावाद् रोगादिकारणान्तरवशाद्वा 'तवतेणे' इत्यादि । जो साघु तपके चोर, वचनके चोर, रूपके चोर अथवा आचार के चोर और भावके चोर होते हैं वे देवोंमें उत्पन्न होकर के भी किल्विष ही होते हैं ॥
यह है कि परकी तपस्याको अपनी प्रतिष्ठाके लिए अपनी बताना तपकी चोरी है। [१] तपके चोर तीन प्रकारके हैं
(१) किसी अतपस्वी साधुसे किसीने पूछा- 'क्या आप तपस्वी हैं ?' इसके उत्तर में 'हाँ मैं तपस्वी हूँ' ऐसा कहनेवाला तपचोर है ।
(२) विना तपस्या किये रोग आदि किसी कारणसे या स्वभावसे क्षीण शरीरवाले साधुसे तवतेणे० इत्याहि. ने साधुओ तपना थोर, वयनना थोर, ३पना और अथवा आयाરના ચાર તથા ભાવના ચાર હાય છે, તેઓ દેવામાં ઉત્પન્ન થઈને પણ કલ્મિષી જ मने छे.
તાત્પય એ છે કે-પરની તપસ્યાને પેાતાની પ્રતિષ્ઠાને માટે પેાતાની મતાવવી એ તપની ચારી છે. (૧) તપના ચાર ત્રણ પ્રકારના છે.
(૧) કેાઈ અતપસ્વી સાધુને કોઈ પૂછે કે આપ તપસ્વી છે ?” તેના ઉત્તરમાં ‘હા, હું તપસ્વી છું' એમ કહેનાર તપચાર છે.
(૨) તપસ્યા કર્યા વિના રાગાદિ જેવા કાઇ કારણે યા સ્વભાવથી જ ક્ષીણુ શરીરવાળા સાધુને કોઈ પૂછે ‘શું આપ એજ તપસ્વી છે કે જેમની કીર્તિ અમે પહેલાં સાંભળી છે?”
५५
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર ઃ ૧
