________________
३९६
श्रीदशर्वकालिफसूत्रे ॥ अथ पञ्चमाध्ययनस्य द्वितीय उद्देशः ॥ प्रथमोद्देशकथितपिण्डैषणाया अवशिष्टविधिमाह-'पडिग्गह' इत्यादि। मूलम्-पडिग्गहं संलिहिताणं, लेवमायाइ संजए ।
५ ६ ७ ८ ९ १० ११ १२
दुगंधं वा, सुगंध वा सव्वं भुंजे न छड्डए ॥ १ ॥ छाया - प्रतिग्रहं संलिह्य, लेपमर्यादया संयतः।।
दुर्गन्धं वा सुगन्धं बा, सर्व भुञ्जीत न मुञ्चेत् ॥ १ ॥ सान्वयार्थः-पडिग्ग = पात्रेको लेवमायाए = लेपकी मर्यादासे अर्थात् जब तक छांछ आदिका लेप लगा रहे तब तक संलिहिताणं = अंगुलीसे पोछकर संजए साधु दुगंध वा = अनिष्ट गन्धवाला हो चाहे सुगंध वा = सुरभिगन्धवाला पदार्थ हो उस सव्वं = सबको भुजे-भोगवे; किन्तु न छड्डए = कुछ भी न छोडे जूठन न डाले ॥१॥
___टीका-प्रतिग्रहं = पात्र लेपमर्यादा = ले मर्यादीकृत्य यथा लेपसम्बन्धः पात्रे नावतिष्ठेत तथा संलिश पात्रस्थं तक्रादिलेपमाल्यादिना नश्शेष प्रोग्छय संयतः= मुनिः दुर्गन्धम् = अनिष्टगन्धयुक्त-पुरातनगोधूमबर्जरिकावल्लचणकादिनिष्पादितं शीतमुष्णं वाऽनम् , अम्लतक्रपाचितकल्लचणकचूर्णनिष्पादितं शीतमुष्णं वा शाकविशेषदिकं, पर्युषिततक्रादिरूपं पानं च, तेषाममनोज्ञगन्धवत्त्वादिति भावः । सुगन्धं । सुरभिगन्धयुक्तं वाः ।
।पांचवाँ अध्यनका दूसरा उद्देश । प्रथम उद्देशमें कही हुई विधिके अतिरिक्त-अवशिष्ट पिण्डैषणाकी विधि इस दूसरे उद्देशमें कहते हैं-'पडिग्गह' इत्यादि ।
आहार करनेके पात्रमें जो लेप लगा रह जाय उसे अंगुली -आदि द्वारा पोंछकर मुनि अमनोज्ञ गन्ध या मनोज्ञ गन्धवाले समस्त अन्न पानको भोगे, उसे छोड़े नहीं अर्थात सीथ मात्र भी जूठा न डाले । पुराने गेहूँ, बाजरे, बाल, चने आदिकी बनी हुई ठंडा या गर्म रोटी आदि अन्न, खट्टी छाछकी बनी ठंडी या गर्म कढी आदि शाक, पर्युषित ( वासो ) खट्टी छाछ आदि पान, ये अमनोज्ञ गन्धवाले होते हैं। और घेवर पायस आदि, एलची लवंग केसर आदिके मिश्रित
मध्ययन पांयमु- देश माने. પ્રથમ ઉદ્દેશમાં કહેલી વિધિ ઉપરાંત અવશિષ્ટ પિઢિષણની વિધિ આ બીજા ઉદ્દેશમાં ४ छ-पडिग्गहं छत्याहि.
આહાર કરવામાં પાત્રમાં જે લેપ લાગેલે રહી જાય, તેને આંગળી આદિ વડે લુછીને મુનિ અમનેઝ ગંધ યા મનેઝ ગંધવાળા બધા અનન પાનને ભેગવે, તેને છોડે નહિ, અર્થાત્ જરા પણ બાકી ન રાખે. જૂના ઘઉં, બાજરી, વાલ, ચણા આદિની બનાવેલી ઠંડી યા ગરમ રોટલી આદિ અન્ન, ખોટી છાશની બનેલી ઠંડી યા ગરમ કઢી આદિ શાક, પયુષિત ખાટી છાશ આદિ પાન, એ બધા અમનેzગંધવાળાં હોય છે. અને ઘેબર, પાયસ
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર: ૧
