________________
२३२
श्रीदशवकालिकसूत्रे =केन प्रकारेण तिष्ठेत् स्थितो भवेत् ?, कथं केन रूपेण आसीत-उपविशेत् ?, कथं शयोत-स्वप्यात् ?, कथं वा भुञ्जानः अभ्यवहरमाणः, भाषमाणश्च पापकर्म-व्याख्यातपूर्व न बनाति ? ॥७॥
मूलम्-जयं चरे जयं चिढ़े, जयमासे जयं सए
९ १० ११ १२ १३ १४
जयं भुंजतो भासंतो, पावकम्मं न बंधई ॥८॥ छाया-यतं चरेद् यतं तिष्ठेद, यतमासीत यतं शयीत ।
यतं भुजानो भाषमाणः, पापकर्म न बनाति ॥८॥ सान्वयार्थ:-गुरु महाराज उत्तर देते हैं-जयं-यतनापूर्वक चरे-गमन करे जयं= यतनापूर्वक चिट्टे खड़ा होवे जयं-यतनापूर्वक आसे बैठे जयं यतना पूर्वक सए= सोवे (और) जयं यतना पूर्वक भुंजतो-खाता हुआ तथा भासंतो=बोलता हुआ पावं कम्म=पापकर्म न बंधई नहीं बांधता है ॥८।
टीका-यतम् ईर्यादिसमितिसमन्वितं यथा तथा चरेत्-विहरेत्, यतं तिष्ठेत् करचरणादिकमविक्षिपन् समवहितो दण्डावस्थितिं विदध्यात्, यतमासीत=यतनया-हस्तपादाघाकुञ्चनप्रसारणादिकमकुर्वन् सोपयोगमुपविशेत्-दृढासनादिना स्थिरः सन्नावश्यककायमन्तरेण नेतस्ततो भ्रम्येदित्यर्थः, यतं शयीत-प्रकाम-शयनीयादिपरिहारेण स्वप्यात, यतं भुजानः यथाकल्पप्राप्ताहारं संयोजनादिमण्डलदोषवर्जनपुरस्सरं 'चपड़-चपड़' इतिकरे : कैसे आहार करे ? और कैसे बोले ? जिससे पापकर्म न बंधने पावे ॥७॥
गुरु महारज उत्तर देते हैं-'जयं चरे०' इत्यादि ।
हे शिष्य ! संयत ईर्यासमितियुक्त होकर चले, यतनासे खड़ा रहे, अर्थात् हाथ-पैर न हिलाता हुआ सावधान होकर दंडकी तरह खड़ा रहे यतनासे बैठे अर्थात् वृथा हाथ पैर न हिलावे, उपयोग-सहित दृढासन आदिसे बैठे, विना कार्यके इधर उधर न हिले, यतनासे शयन करे अर्थात् प्रकाम शय्याका परिहार करता हुआ सोवे, यतनासे आहार करे अर्थात् जैसा निरवद्य आहार मिल जाय उसोमें सन्तुष्ट रहे और 'चपड़-चपड़' आदि शब्द न करते हुए भोजन करे, न भोजन
હે ભગવન ! જે એમ છે તે મુનિ કેવી રીતે ચાલે ? કેવી રીતે ઉભે રહે? કેવી રીતે બેસે ? કેવી રીતે સૂએ ? કેવી રીતે આહાર કરે ? અને કેવી રીતે બેલે ? કે જેથી पा५ भ म न पा ? (७)
शु३ महा। उत्तर साये छ-जयं चरेत्याहि.
હે શિષ્ય ! સંયત ઈર્ષા સમિતિયુક્ત થઈને ચાલે, યતનાથી ઉભો રહે, અર્થાત્ હાથપગ ન હલાવે ને દંડની જેમ ઉભું રહે. યતનાથી બેસે અર્થાત્ વૃથા હાથ-પગ ન હલાવે ઉપગ સહિત દઢાસન આદિથી બેસે, કાર્ય વિના આમ-તેમ હલે નહીં, યતનાથી શયન કરે, યતનાથી આહાર કરે, અર્થાત્ જે નિરવદ્ય આહાર મળી જાય તેમાં જ સંતુષ્ટ રહે અને “ચપડ-ચપડ’ અવાજ કર્યા વિના ભેજન કરે, ભોજનમાં રાગ-દ્વેષ ન કરે તેનાથી
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર: ૧
