________________
अध्ययन ४ गा० ९ यतनावतो न पापकमबन्धः
शब्दमकुर्वाणोऽभ्यवहरमाणः, यतं भाषमाणः- निबद्धमुखवत्रिकः सन् हितमितमृद्वादिनिरवद्यभाषयावसरे समालपन् पापकर्म न बध्नाति = न बनीयात् ||८|| किञ्च - 'सव्वभूय ० ' इत्यादि ।
१
३
२
४
मूलम् - सव्वभूयप्पभूयस्स, सम्मं भूयाई पासओ ।
६
८ ९
पहिआसवस तस्स, पावकम्मं न बंधई ॥ ९ ॥
छाया - सर्वभूतात्मभूतस्य, सम्यग् भूतानि पश्यतः । पिहितास्रवस्य दान्तस्य पापकर्म न बध्यते ॥ ९ ॥
२३३
सान्वयार्थ :- सव्वभूयप्पभूयस्स = सब प्राणियोंको अपने समान समझनेवाले सम्म =सम्यक् प्रकार-भागमानुसार भूयाइं जीवोंको पासओ - देखने-समझने-वाले पिहिआसवस = आस्रवको रोकनेवाले दंतस्स = जितेन्द्रिय साधुके पावकम्मं पापकर्म न बंधाई - नहीं बंधा है ॥९॥
टीका - सर्वभूतात्मभूतस्य = सर्वाणि च तानि भूतानि सर्वभूतानि = एकेन्द्रियादारभ्य पञ्चेन्द्रियपर्यन्तं सर्वे जीवास्तेषु आत्मभूतः - आत्मसदृशः, जीव आत्मानं रक्षितुं यथा प्रयतते तथा यथाविधिसकलजीवरक्षासावधान इत्यर्थः, तस्य भूतानि सम्यक् = प्रवचनप्रतिपादित स्वरूपेण पश्यतः - प्रेक्षमाणस्य निखिलप्राणिगणस्वरूपं याथातथ्येन पर्यालोचयत इत्यर्थः । पिहितास्त्रवस्य - पिहिताः = आच्छादिता आस्रवाः - कर्मागमहेतवो येन स पिहितास्रवः = प्रतिरुद्ध कर्म द्वारस्तस्य : दान्तस्य दमयति वशं नयति इन्द्रियाऽश्वानिति दान्तः = जितेन्द्रियस्तस्य पापकर्म न बध्यते = तस्य पापलेपो न जायत इत्यर्थः ॥ ९ ॥
में राग-द्वेष करे । यतनासे भाषण करे अर्थात् हित मित मधुर और निरवद्य भाषा बोले, खुले मुंह न बोले, तथा कर्कश कठोर शब्दोंका उच्चारण न करे और निष्प्रयोजन न बोले । ऐसा करनेसे पापकर्म नहीं बंधता है ||८||
और - 'सव्वभूय ० ' इत्यादि ।
समस्त प्राणियों में आत्मतुल्य बुद्धि रखनेवाले, तथा आगमके अनुसार जीवोंका स्वरूप समझनेवालेको, कर्मोंके आगमन के कारण (आस्रव) का निरोध करनेवालेको पापकर्मका बंध नहीं होता है ॥९॥
ભાષણ કરે અર્થાત્ હિત મત મધુર અને નિરવદ્ય ભાષા એટલે, ખુલે માઢ ખેલે નહિ. એમ કર્વાથી પાપકમ ખધાતું નથી. (૮)
मने - सव्वभ्य० धत्याहि.
બધાં પ્રાણીઓમાં આત્મતુલ્ય બુદ્ધિ રાખનારા, અને ભાગમ અનુસાર જીવાનું સ્વરૂપ સમજનારાને, કર્મીના આગમનનાં કારણેા (આસવા) ના નિરોધ કરનારાઓને પાપકમનું अधन धतु नथी. (e)
३०
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર ઃ ૧
