________________
७८
७८
दशाश्रुतस्कन्धसूत्रे ___टीका-'से किं तं'–इत्यादि । अथ प्रस्तुता सा-पूर्वोक्ता आचारसम्पत् का =किं स्वरूपा ? । आचारसम्पत्-चतुर्विधा-चतुःप्रकारा, तद्यथा-तचातुर्विध्यं पदयते- १ संयमधुवयोगयुक्तता-संयमनं संयमा सावधव्यापारात् सम्यगुपरमणं, यद्वा पापच्यापारभारतो नियमतः संयम्यते = संवध्यते मर्यादायामात्माऽनेनेति संयमः, यदि वा-संशोभनाः प्राणातिपातानृतभाषणाऽदत्ताऽऽदानाब्रह्मपरिग्रह- विरमणलक्षणा यमा अस्मिन्निति संयमश्चारित्रं, तेन तस्य वा ध्रुवोऽचलो योगः सम्बन्धस्तेन युक्तः समाध्युपयोगवान् तद्भावस्तत्ता भवति, 'अपि' समुच्चये एवमग्रेऽपि ॥
अब इन आठ प्रकारकी सम्पदाओं में से प्रथम आचार सम्पदा का वर्णन करते हैं-' से किं तं आयार ' इत्यादि ।
हे भदन्त ! उस आचारसम्पदा के कितने भेद हैं-हे जम्बू ! आचारसम्पदा चार प्रकार की है- (१) संयमधुवयोगयुक्तता, (२) असंप्रगृहीतात्मता (३) अनियतवृत्तिता, (४) वृद्धशीलता ।।
१ संयमध्रुवयोगयुक्तता-सावद्य व्यापार से अलग रहना संयम कहा जाता है । अथवा जिस के द्वारा आत्मा को पापव्यापार से मर्यादा में रखा जाता है उस को संयम कहते हैं । अथवा सम्सर्वथाप्रकार प्राणातिपात, मृषावाद, अदत्तादान, मैथुन और परिग्रह से निवृत्त होना यम हैं, जिसमें ये हों ऐसे चारित्र को संयम कहते हैं । उसमें अथवा उसके साथ आत्मा का अचल सम्बन्ध संयमध्रुवयोग है। उससे युक्त हो वह संयमध्रुवयोगयुक्त अर्थात् समाधि उपयोग वाला होना । “अपि" शब्द समुच्चय अर्थ में है। इसी तरह आगे भी समझ लेना चाहिए ।
હવે આ આઠ પ્રકારની સમ્પરાઓમાંથી પ્રથમ આચારસર્પદાનું વર્ણન કરે છે– 'से कि तं आयार०' त्याह..
હે ભદન્ત! તે આચાર સભ્યદાના કેટલા ભેદ છે? હે જબૂ! આચાર સભ્યદા ચાર प्रा२नी छ. (१) संयमध्रुवयोगयुक्तता, (२) असंप्रगृहीतात्मता (३) अनियतवृत्तिता (४) वृद्धशीलता।
१ संयमध्रुवयोगयुक्तता सावध व्यापारथी २ सय २ लेने सयम उपाय વિા જેના દ્વારા આત્માને પાપવ્યવહારથી મર્યાદામાં રાખવામાં આવે છે તેને સંયમ કહે છે. અથવા સમ- સર્વથા પ્રકારે પ્રાણાતિપાત, મૃષાવાદ, અદત્તાદાન, મૈથુન, તથા પરિગ્રહથી નિવૃત્ત રહેવું તે યમ છે. જેમાં તે હોય એવાં ચારિત્રને સંયમ કહે છે. તેમાં અથવા તેની સાથે આત્માને અચલ સંબંધ “સંયમધુવયેગ” છે. તેનાથી યુકત
શ્રી દશાશ્રુત સ્કન્ધ સૂત્ર
