________________
निरयावलिकासूत्र
अभिरूवे, पडिरूवे,' इत्येतेषामपि सङ्ग्रहः । छाया - ऋद्धस्तिमितसमृद्धम्, प्रमुदितजनजानपदम् उत्ताननयनप्रेक्षणीयम् अभिरूपम्, प्रतिरूपम् ; ।
प्रासादीयम्, दर्शनीयम्,
,
"
' ऋद्धे ' - त्यादि - ऋद्धं = नभःस्पर्शिबहुल प्रासादयुक्तं बहुजनसङ्कुलं च स्तिमितं = स्वपरचक्रभयरहितं समृद्धं हिरण्य-सुवर्ण - धन-धान्यादिपरिपूर्णमिति ऋद्धस्तिमितसमृद्धम् अत्र त्रिपदकर्मधारयः । ' प्रमुदिते 'ति प्रमुदितजनजानपदयुक्तम् । तत्रत्यास्तत्राऽऽगता देशान्तरीयाश्च जना हिरण्य-सुवर्ण-धनधान्य- वस्त्रादीनां समर्पलभ्यतया विविधवाणिज्येन स्वस्वाभीष्टानां पूर्णतया यथानीतिलाभेन च प्रमुदिता भवन्ति । 'उत्ताने ' - ति उत्ताननयनप्रेक्षणीयम् = सौन्दर्यातिशयादुन्मीलित निमेषपातवर्जिताक्षिभिर्दर्शनीयम् ' प्रासादीयम् - द्रष्टृणां चित्तप्रसादजनकत्वात्प्रमोदजनकम्, दर्शनीयम् = दृष्टिसुखदत्वेन पुनः पुनर्दर्शनयोग्यम् । अभिरूपम् = मनोज्ञाकृतिकम् प्रतिरूपम् - अपूर्वचमत्कारक शिल्पकलाकलितत्वेनाद्वितीयरूपम् ॥ १ ॥
४
ܕ
"
देशान्तर से आनेवालोंको स्वर्ण चांदी रत्नादिके व्यापारसे लाभान्वित करनेके कारण आनन्दजनक था । जिसका अतिशय सौन्दर्य टक-टकी लगाकर अनिमेष दृष्टिसे देखने के योग्य होनेसे वह ' प्रेक्षणीय ' था। जो दर्शकों का मन प्रफुल्लित कर देनेके कारण 'प्रासादीय' प्रमोदजनक था । नेत्रोंको देखने में बारम्बार सुख देनेवाला होनेके कारण ' दर्शनीय' था । सुन्दर आकृतिका होने के कारण
' अभि
शिल्पकलाओं से युक्त होने
रूप था । अपूर्व - अपूर्व चमत्कार उत्पन्न करने वाली
,
के कारण प्रतिरूप अर्थात् अनुपम था ॥ १ ॥
શ્રી નિરયાવલિકા સૂત્ર
રહેવાશીઓને તથા દેશ પરદેશથી આવવાવાળાને સાનું ચાંદી રત્ન વગેરેના વેપારરાજગારથી લાભકારક હાવાથી આનંદજનક હતુ, જેનું અતિશય સૌંદર્ય અનિમેષ દૃષ્ટિથી જોવા લાયક હાવાથી તે પ્રેક્ષણીય’ હતું, જે જોનારનાં મનને પ્રફુલ્લિત કરવાનાં કારણે ‘પ્રાસાદીય’ પ્રમાદ્યજનક હતું, આંખેાથી જોવામાં વારવાર સુખ આપનાર હાવાથી દર્શનીય' હતું, સુંદર આકૃતિવાળું હાવાથી અભિરૂપ' હતું, નિવન નયન આશ્ચર્ય ઉપજાવે એવી શિલ્પકલાઓવાળુ હોવાથી ‘પ્રતિરૂપ' અર્થાત્ અનુપમ હતું.
