________________
सुन्दरबोधिनी टीका काली रानी के विचार
८७
“ महावीर 'मिति-वीरयति= पराक्रमते मोक्षानुष्ठाने इति वीरः, महाँश्वासौ वीरो महावीरो = वर्धमानस्वामी चरमतीर्थंकरस्तम् वन्दे मनःप्रणिधानपूर्वकं वाचा स्तौमि नमस्यामि = सयत्त्रपञ्चाङ्गनमनपूर्वकं नमस्करोमि, सत्कारयामि = अभ्युत्थानादिनिरवद्यक्रियासम्पादनेनाऽऽराधयामि सम्मानयामि मनोयोगपूर्वकमर्हदुचितवाक्यप्रयोगादिना समाराधयामि, कल्याणं कर्मबद्ध सकलोपाधिव्याधिबाधाविधुरत्वात् कल्यो मोक्षस्तम् आ = समन्तात् नयति प्रापयतीति ज्ञानादिरत्नत्रयलक्षणमोक्षमार्गोपदेशदानद्वारा ( भविजनान् ) कल्यान् जन्मजरादिरोगमुक्तान् आणयति धातूनामनेकार्थत्वात् सम्पादयतीति वा कल्याणस्तम्,
1
(३) महावीर - मोक्षके अनुष्ठानमें पराक्रम करनेवाले होनेसे महावीर कहे जाते हैं, ऐसे महावीर वर्धमान स्वामी चरम तीर्थंकरकी निर्मल मनके साथ वचनसे स्तुति करूँ । यतना- - पूर्वक पाँच अंग नमाकर नमस्कार करूँ | यतना- पूर्वक अभ्युत्थान आदि निरवद्य क्रिया से भगवानका सत्कार करूँ । मनोयोग - पूर्वक अर्हन्तों का उचित वाक्य द्वारा सम्मान करूँ । कर्मबन्धसे उत्पन्न होनेवाली उपाधि-व्याधिके नाशक होनेसे ' कल्य' को मोक्ष कहते हैं, उसको प्राप्त करानेके कारण भगवान् कल्याण – स्वरूप हैं । अथवा ज्ञानादि रत्नत्रयरूप मोक्ष मार्गके उपदेश द्वारा भव्य जीवोंको जन्म, जरा मृत्युरूप रोगसे मुक्त करते हैं, इस कारण भी कल्याणस्वरूप है ।
(૩) મહાવીર–માક્ષના અનુષ્ઠાનમાં પરાક્રમ કરવાવાળા મહાવીર કહેવાય. એવા મહાવીર વર્ધમાન સ્વામી ચરમ તીર્થ કરતી નિર્મળ મનની સાથે વાણીથી સ્તુતિ કરૂં. ચંતના- પૂર્વક પાંચ અંગ નમાવીને નમસ્કાર કરૂં. યતના-પૂર્વક અભ્યુત્થાન આદિ નિરવદ્ય ક્રિયાથી ભગવાનના સત્કાર કરૂં. મનેાયેાગ-પૂર્વક અર્જુન્તાનું ઉચિત વાકયાથી સમ્માન કરૂં. કર્મબ ંધથી ઉત્પન્ન થનારી ઉપાધિ અને વ્યાધિના નાશક હાવાથી કલ્ય ’ તે મેાક્ષ કહેવાય છે. તેને પ્રાપ્ત કરાવનાર હૈાવાથી ભગવાન કલ્યાણુ– સ્વરૂપ છે. અથવા–જ્ઞાનાદિ રત્નત્રયરૂપ મેાક્ષ માર્ગના ઉપદેશ દ્વારા ભવ્ય જીવને જન્મ જરા મૃત્યુ રૂપ રાગથી મુક્ત કરે છે. આ કારણથી પણ કલ્યાણ-સ્વરૂપ છે.
"
શ્રી નિરયાવલિકા સૂત્ર
