________________
५२
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे षष्ठिभागी अपनीयेते शेवाः पंचशतानि सप्तचत्वारिंशदधिकानि ५४७, प्रस्तुतमण्डले मुहूर्त गतिः ५२५२० एतादृशीं योजनराशिं षष्ठया गुणयित्वा सवर्ण्यते तदा जातं ३१५१२५, अयमेवराशि रन्यत्र परिधिराशिरूपेण निरूपितः, अस्य राशेः सप्तचत्वारिशदधिक पंचशतै ५४७ जर्जानाः सप्तदशकोट यः त्रयोविंशतिः शतसहस्राणि त्रिसप्ततिः सहस्राणि त्रीणिशतानि पंचसप्तत्यधिकानि १७२३७३३७५ एतेषां पठिगुणितया एक षष्ठया ३६६० भागे हृते आगतानि सप्तचत्वारिंशत्सहस्राणि षण्णवत्यधिकानि ४७०९६-शेष विंशतिशतानि पंचदशोतराणि २०१५, छेदराशे षष्ठिसंख्याऽपवर्तनाया जाता एकपष्ठिः, तया शेषराशे भजने लब्धाः त्रयस्त्रिंशत् षष्ठिभागाः : शेषौ च द्वौ एकस्य षष्ठिभागस्य सत्कावेकषष्ठिभागौ इति । संप्रति चतुर्थमंडलादिषु एकैकेन मुहूर्तेन कियत्क्षेत्रगच्छतीति दर्शयितुमतिदेशमाह-'एवं खलुएएणं' इत्यादि ‘एवं खलु' एवं मंडलत्रयप्रदर्शितप्रकारेण खलु निश्चितम् ‘एएणं उवाएणं' संख्या से गुणा किया जाता है। उसमेसे एकसठिया दो भाग निकालने पर शेष पांचसो सेंतालीस प्रस्तुत मंडल में मुहर्त गति ५२५२ : इस योजन राशी को साठसे गुणितकर के कहने पर ३१५१२५ होता है। इसी राशी को अन्यत्र परिधि राशि के रूपसे कहा है। इसराशि को पांचसों संतालीससे गु. णा करने पर सत्रह करोड तेइस लाख तिहो तर हजार तीनसो पचोतर १७. २३७३३७५ होते हैं इस को साठसे गुणितकर के इकसठसे भाग देनेपर सेंतालीसहजार छियानवे ४७०९६ होते है और शेष वीससो पंद्रह २०१५ वचते हैं। छेद राशि को साठ की संख्यासे अपवर्तना करने पर इकसठ होता है । इकसठसे शेषराशि का भाग करनेपर साठिया तेतीसवां भाग लब्ध होता है ।। शेष दो बचते हैं। एक साठिया एक भागसे सक्त एक साठिया एक भाग होतेहैं। ___ अब चौथे मंडलादि में एक एक मुहूर्त में कितने क्षेत्र में जाता है ? सो कहने के लिए अतिदेशसे कहते हैं-'एवं खलु' पूर्वोक्त तीनों मंडलों में प्रदर्शित ગુણવામાં આવે છે. તેમાંથી એકસાઠિયા બે ભાગ કહાડવાથી શેષ પાંચસો સુડતાલીસ રહે છે. પ્રસ્તુત મંડળમાં ગતિ પ૨૫૨૪ની છે. આ જનરાશીને સાઠથી ગુણીને કહેવાથી ૩૧૫૧૨૫ થાય છે. આ રાશિને બીજે પરિધિ રાશિપણુથી કહેલ છે. આ રાશિને પાંચસો સુડતાલીસથી ગુણવાથી સતરકડ તેવીસ લાખ તોતેર હજાર ત્રણસો પંચેતેર ૧૭૨૩૭૩૩૭૫ થાય છે. આને સાઈઠથી ગુણને એકસાઈઠથી ભાગવાથી સુતડાલીસ હજાર છ— ૪૭૦૯૬ થાય છે. અને શેષ વીસરે પંદર ૨૦૧૫ બચે છે. છેદ રાશિનો સાઈઠની સંખ્યાથી અપવર્તન કરવાથી એકસાઈડ થઈ જાય છે. એકસાથ્થી શેષ રાશિને ભાગ કરવાથી સાઠિયા તેત્રીસમે ભાગ લબ્ધ થાય છે. ૩૩ શેષ બે વધે છે. એકસાઠિયા એક ભાગથી સત્ય એકસાઠિયા એક ભાગ થાય છે.
હવે ચેથા મંડલાદિમાં એક એક મુહૂર્તમાં સૂર્ય કેટલા ક્ષેત્રમાં જાય છે? એ
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા
