________________
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कारः सू० २२ नक्षत्राणां देवताद्वारनिरूपणम् ३३९ णक्खत्ताणं सवणणक्खते किं देवपाए पन्नत्ते ? गोयमा ! सवणे णक्खत्ते विण्हु देवयाए पन्नत्ते' हे भदन्त ! एतेषामष्टाविशति नक्षत्राणां मध्ये यदिदं श्रवणनामकं नक्षत्रम्, तत् किं देवताकम् अर्थात् श्रवण नक्षत्रस्य देवता काइति प्रश्नः, 'भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! विष्णु. देवताकं प्रज्ञप्तं कथितम्, अर्थात् श्रवणनक्षत्रस्य देवता विष्णुर्भवतीति । एवमेव सर्वत्र प्रश्न वाक्यमुत्थाप्य तदनन्तरमुत्तरवाक्यं पुरणीयमिति । 'पणिहा वसुदेवया पम्नत्ता' धनिष्ठा वसुदेवता प्रज्ञप्ता, अर्थात् धनिष्ठानक्षस्य देवता वसुर्भवति इति । 'एवं एएणं कमेणं यच्या अणुपरिवाडी' एवम्-उपर्युक्तेन एतेन प्रदर्शितेन क्रमेण-प्रकारेण अनुपरिपाटी-अभिजिदादि नक्षत्रपरिपाटीकमेण देवतानामावलिका नेतव्या भणितव्या 'इमाओ देवयाओ' इमा वक्ष्यमाणा स्ता देवता भवन्ति, तद्यथा-'बम्हा विण्हु' ब्रह्मा विष्णुः 'वन वरुणे' वसुवरुणः 'अय अभिवद्धी' अनोऽभिवृद्धिः 'पूसे आसे' पुपनामको देवः नतु सूर्यपर्यायः तेन रेवत्येव पोष्णं सूर्यदेवताकमिति प्रसिद्धिः, अश्वनामको देवविशेषः 'जमे अग्गी' यमोऽग्निः, 'पयावईसोमे' प्रजापतिरपि देवविशेषः सोम चन्द्रनामको देवविशेषः, 'रुद्दे अदिती' रुद्रनामको देवविशेषः तथा अदिविः अदितिनामको देवविशेषः 'बहस्सई सप्पे' बृहस्पतिर्देवगुरुः तथा करलेना चाहिये और वह इस प्रकार से-'एएसिणं भंते। अट्ठावोसाए णक्ख. ताणं सवणणक्खत्ते किं देवयाए पण्णत्ते गोयमा! सवणे णक्खते विण्हु देवयाए पण्णत्ते' इसी तरह से सर्वत्र प्रश्न वाक्य उत्थापित करके उसके अनन्तर वाक्य की पूर्ति करलेना चाहिये । 'धणिट्ठा-वसुदेवया पन्नता' धनिष्ठा नक्षत्र का स्वामी वसुदेवता है 'एएणं कमेणं णेयच्या अणुपरिवाडी इमाओ देवयाओ' इसी क्रम से-अभिजित् नक्षत्रादि की परिपाटी क्रम से-देवताओं की आवलिका कहलेना चाहिये 'वह देवताओं की आवलिका नामावली-इस प्रकार से है-'बम्हा, विण्ड, वस्तू, वरुणे, अय, अभिवद्धी, पूसे, आसे, जमे, अग्गी, पयावई, सोमे, रुद्दे, अदिति, वहस्सई, सप्पे, पिउभगे, अज्जम, सविआ, तट्ठा, वाउ इंदग्गी, मित्तो, निरइ आउ, विस्साय' ब्रह्मा विष्णु, वसु, वरुण, अज, अभिवृद्धि, पूषा, अश्व, 1 ललित श से ये मन त मा प्र४॥३-'एएसिणं भंते ! अदावीसाए णक्खत्ताणं सवणणक्खते किं देवयाए पण्णत्ते, गोयमा ! सवणे णक्खत्ते विण्हुदेवयाए पण्णत्ते' यावी જ રીતે સર્વત્ર પ્રવાક્ય ઉથાપિત કરીને તેની અનન્તર ઉત્તરવાકયની પૂર્તિ કરી લેવી नये. 'धणिवा वसुदेवया पन्नता' पनि नक्षत्रना स्वामी वसुदेवता छ 'एएणं कमेणं
यव्वा अणुपरिवाडीइमाओ देवयाओ' मा भथी-ममिति नक्षत्राहिनी परिपाटीना ક્રમથી-દેવતાઓની આવલિકા કહી લેવી જોઈએ. તે દેવતાઓના આવલિકા- નામાવલી
आ प्रमाणे छ-'बम्हा, विण्हू, वसू, वरुणे, अय, अभिवद्धी, पूसे, आसे, जमे, अग्गी, पयावइ, सोमे, रुदे, अदिति, बहस्सइ, सप्पे, पिउभगे, अज्जम, सविआ, तहा, वाउ, इंदग्गी, मितो, निरइ, आउ, विस्साय' ब्रह्मा, वि, वसु, १३९, २०, मलि पूषा भव,
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર