________________
२०४
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
णक्ख तमंडलस्स' नक्षत्रमण्डलस्य खलु भदन्त ! नक्षत्रमण्डलस्य हे भदन्त ! नक्षत्रमण्डलस्य नक्षत्रविमानस्य नक्षत्रविमानस्य चेत्यर्थः 'एसणं केवइयाए अबाहाए अंतरे पन्नत्ते' एतत् खलु कियत्या अबाधया अन्तरं व्यवधान प्रज्ञप्तम् एकस्मात् नक्षत्रविमानात् अपरस्य नक्षत्रविमानस्य कियत्प्रमाणकमन्तरं व्यवधानं भवति, इति प्रश्नः, भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'दो जोयणाई' द्वे योजने योजनद्वयमित्यर्थः 'णक्खत्तमंडलस्स य णक्ख तमंडलस्स य' नक्षत्रमण्डलस्य च नक्षत्रमण्डलस्य च एकस्माद् मण्डलात् अपरस्य नक्षत्र मण्डलस्येत्यर्थः 'अबाहाए अंतरे पनत्ते' अबाधया अन्तरं प्रज्ञप्तम् एकस्मानक्षत्रविमानात् तदपरमण्डलस्य च योजनद्वयपरिमितमन्तरं प्रज्ञप्तमिति, अयं भावा-अष्टास्वपि माडलेषु यस्मिन् यस्मिन् मण्डले यावन्ति नक्षत्राणां विमानानि तेषामन्तरबोधकमिदं सूत्रम् यथा अभिजित् नक्षत्रविमानस्य श्रवणनक्षत्रविमानस्य परस्परं द्वे योजने अन्तरं भवति, नतु नक्षत्र संबन्धि सर्वाभ्यन्तरादि मण्डलानां परस्पस्मन्तरसूचकमिदं सूत्रम् अन्यथा नक्षत्रमण्डलानां णखत मंडलस्स एसणं केवइयाए अबाहाए अंतरे पण्णते'हे भदन्त ! एक नक्षत्र मंडल का दूसरे नक्षत्रमण्डल से अर्थात् एक नक्षत्र विमान का दूसरे नक्षत्र विमान से-कितना व्यवधान अन्तर-कहा गया है ? इसके उ तर मे प्रभु कहते हैं'गोयमा! दो जोयणाई णक्ख तमंडलस्स य णक्ख तमंडलस्स य अबाहाए अंतरे पण ते एक नक्षत्र विमान का दूसरे नक्षत्र विमान से विना किसीच्यवधान के दो योजन का अन्तर है तात्पर्य इसका ऐसा है-आठ मंडलों में जिस जिस मंडल में जितने २ नक्षत्रों के विमान हैं उनके अन्तर का बोधक यह सूत्र है जैसे अभिजित् नक्षत्र के विमान का और श्रवण नक्षत्र के विमान का परस्पर दो योजन का अन्तर होता है नक्षत्र सम्बन्धी जो सर्वाभ्यन्तरादि मंडल हैं उनका परस्पर में अन्तरका सूचक यह सूत्र नहीं है यदि ऐसा माना जावे तो फिर नक्षत्र
અંતરદ્વાર-કથન गौतभस्वामी प्रभुने मामा मेवी रीत प्रत छ-'णक्ख तमंडलस्स णं भंते ! णक्य तमंडलस्स एसणं केवइयाए अबाहाए अंतरे पण ते' हे महत! ४ नक्षत्रभनी બીજા નક્ષત્રમંડળથી એટલે કે એક નક્ષત્ર વિમાનનું બીજા નક્ષત્ર વિમાનથી-કેટલું व्यवधान-मत२ 3डेवामां आवे छ ? सेना समां प्रभु छ-'गोयमा ! दो जोयणाई णक्ख तमंडलस्स य णक्खत्तमंडलस्स य अबाहाए अंतरे पण्णते' मे नक्षत्र विमानन भी નક્ષત્ર વિમાનથી વગર વ્યવધાને બે જન જેટલું અંતર છે. તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કેઆઠ મંડળીમાં જે-જે મંડળમાં જેટલા જેટલા નક્ષત્રના વિમાને છે, તેના અંતરને બતાવનાર આ સૂત્ર છે. જેમ અભિજિત નક્ષત્રના વિમાનનું અને શ્રવણ નક્ષત્રના વિમાનનું પરસ્પર બે યેજન જેટલું અંતર હોય છે. નક્ષત્ર સંબંધી જે સર્વાત્યંતરાદિમંડળે છે, તેમનું પરસ્પરમાં સૂચક આ સૂત્ર નથી. જો આવું માનવામાં આવે તે પછી નક્ષત્ર
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર